هنرمند پیشكسوت منبت كار:
آثار فاخر هنر سنتی، میراث فرهنگی برای آیندگان است
به گزارش جاوید شو هنرمند پیشکسوت منبت کار، آثار فاخر هنرهای سنتی را «میراث فرهنگی» برای آیندگان دانست و اظهار داشت: اگر این آثار خلق و حفظ نشود در ۱۰۰ سال آینده حرفی برای گفتن از هنر دوران معاصر نخواهیم داشت.
به گزارش گروه فرهنگی ایرنا، استاد مهدی طوسی هنرمند پیشکسوت منبت کار متولد سال ۱۳۳۰، دارای مدرک درجه یک هنری (معادل دکتری) و بازنشسته پژوهشکده هنرهای سنتی پژوهشگاه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی است؛ او با مدرک دیپلم سال ۱۳۶۱ در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی استخدام شد و بعنوان راهنمای موزه و بخش تبلیغات در مجموعه های فرهنگی تاریخی سعدآباد و نیاوران و موزه آبگینه فعالیت داشت. طوسی قبل از آغاز دوران کاری هنری و انتقال به پژوهشگاه میراث فرهنگی، ۱۲سال مسئول روابط عمومی سعدآباد بود.
آثار و نگاره های چوبی استاد طوسی در گروه منبت ظریف یا چاقویی قرار دارد؛ هنری بسیار ظریف و دقیق که بر روی قطعات کوچک چوب های شمشاد (زرد) و عناب (قرمز) و گردو (قهوه ای) و با استفاده از قلم های ریز و ذره بین انجام می شود، هنری که به سوزن در چشم فروبردن مشهور است.
حضور در بیشتر از ۸۰ نمایشگاه داخلی و خارجی، کسب رتبه های برگزیده و برتر در ۲۵ نمایشگاه و مسابقه بین المللی، دریافت جوایز و تقدیرنامه از بیشتر مقامات عالیرتبه کشور و خلق بیشتر از ۱۴ اثر فاخر موزه ای در کارنامه هنری این پیشکسوت هنرمند به چشم می خورد.
طراحی و خلق آثاری همچون کتاب های نمادین از قرآن کریم و دیوان حافظ و با نقش و نگارهای منبت مشبک، تذهیب تا مقرنس و خوشنویسی، رحل قرآن و آثاری مزین به نام ائمه اطهار (ع)، قلم و قلمدان و جای مرکب و انواع تابلوهای خوشنویسی و نظایر آنها با زمینه ها و طرح های فرهنگی، اسلامی و عرفانی که حالا در موزه های مختلف کشور همچون گنجینه موزه هنرهای سنتی میراث فرهنگی و موزه صنایع دستی و موزه ملی قرآن و موزه بنیاد امیرکبیر نگهداری می شود، حاصل بیشتر از سه دهه تجربه زندگی هنری و از آثار ماندگار این استاد پیشکسوت منبت کار است.
او اعتقاد دارد «خلاقیت و ذوقی که در آثار فاخر تجلی می کند نعمت خدادادی است، نباید متوقف شود؛ روح هنر باید در آثار همواره ساری و جاری شود و حیف است اگر به هر علتی آثار هنری پرارزش و موزه ای که میراث ماندگار برای آینده یک ملت به حساب می آید، تولید نشود.»
طوسی ریشه گرایش به هنر را علاقه و تماشای دقیق اماکن تاریخی باستانی و هنر معماری و سنگ نگارانه و نقوش، آیینه کاری هایی که در مسافرت به مناطق مختلف کشور در دهه ۵۰، پیش از ورود به سازمان میراث فرهنگی و فعالیت در شرکتهای راه وساختمانی در بخش خصوصی داشته، می داند و اعتقاد دارد «در کار هنری، ۹۹درصد نگاه کردن و تفکر است و فقط یک درصد کار کردن است، روش کار و ابزار کار را می توان آموخت، اما تولید یک اثر هنری به خلاقیت و اندیشه بستگی دارد.»
آثار این پیشکسوت هنرمند که خلق و تجلی هنر قدسی و معنوی است در دو دهه اخیر علاوه بر نمایش در کشورهای خارجی در نمایشگاه های بین المللی قرآن کریم و کتاب تهران و همینطور در ادوار جشنواره رضوی و خیلی از نمایشگاه های هنری کار بر روی چوب در شهرهای مختلف کشور به معرض نمایش گذاشته شده و همواره مورد توجه علاقه مندان قرار گرفته است؛ او همینطور دو اثر منبت ظریف در دوازدهمین نمایشگاه نگاره های چوبی که در بهمن ماه ۹۹ در فرهنگسرای نیاوران به معرض نمایش گذاشته بود.
به دنبال خلق اثر هنری فاخر و میراث فرهنگی برای آیندگان هستم نه شهرت
طوسی در گفتگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا بیان نمود: هنرمندان و خالقان آثار فاخر و موزه ای سختی های بسیاری را از جهات مختلف تحمل می کنند، اما به عشق روح ِهنر باز هم کار و اثر تولید می کنند، اما به واقع دولت ها باید از آنها حمایت کنند؛ هنرمند سرمایه، جان، روح و جسم خویش را برای تولید یک اثر فاخر می گذارد، گاهی چندین سال برای تولید یک اثر وقت صرف می شود، دولت باید از آثار موزه ای و فاخر و پرارزش که زمان بر است حمایت کند؛ نه اینکه فقط در نمایشگاه ها عرضه شود؛ گاهی هنرمند به منظور زندگی خود حتی برای هزینه ازدواج فرزندان خود با مشکل اقتصادی مواجه می باشد و مجبور می شود آثار فاخر را حتی زیر قیمت و ارزش واقعی و به اجبار و ضرر بفروشد.
به دنبال معروف شده نبودم و نیستم، فقط عاشق تولید و خلق اثر هستم. شهرت چه چیزی برای من خواهد داشت، برای من خلق یک اثر فاخر میراث فرهنگی برای آیندگان اهمیت داردطوسی درباره حمایت دولت ها از هنرمندان و آثار هنرهای سنتی اظهار داشت: گاهی یک هنرمند در شرایطی قرار می گیرد که مجبور می شود برخی آثار خویش را به برخی مجموعه داران داخلی و خارجی - شاید زیر قیمت و شاید هم به قیمت - بفروشد، اما حیف است این آثار دست مجموعه داران بچرخد، این آثار باید در جایی باشد که مردم آنرا ببیند و از تماشای هنر، خلاقیت، فلسفه و حکمت آن لذت ببرند.
هنرمند پیشکسوت منبت کار اظهار داشت: مسؤلان فرهنگی کشور وقتی می بینند که آثار یک هنرمند هر سال جزو آثار برگزیده جشنواره ها و نمایشگاه ها می شود، می توانند از بودجه و اعتباری که برای همان نمایشگاه ها هزینه می شود چند اثر از هنرمندان مختلف در رشته های مختلف را خریداری کنند، یک مجموعه آثار فاخر هنری گردآوری می شود؛ به جای اینکه یک هنرمند را با همه هزینه های سفر به نمایشگاه های داخلی و خارجی بفرستند، می توانند این مجموعه آثار را که خریداری نموده اند، در هر جایی از دنیا ببرند و به نمایش بگذارند، یقینا هزینه ها هم کاهش می یاید.
وی بیان نمود: معمولا خود هنرمندان آنچنان توان مالی ندارند که با هزینه شخصی به نمایشگاه های خارجی بروند یا نمایشگاه انفرادی در گالری ها برگزار کنند، یا از مجموعه آثار خود کاتالوگ و کتاب منتشر کنند؛ در هر نمایشگاه خارجی که حضور داشتم یا دولت هزینه داده و یا در نمایشگاه های داخلی شهرداری ها و سازمان های فرهنگی و هنری، آن هم برای برنامه ها و اهداف فرهنگی سازمانی، هزینه کرده اند، من که به دنبال معروف شدن نبودم و نیستم، فقط عاشق تولید و خلق اثر هستم و شهرت چه چیزی برای من خواهد داشت، برای من خلق یک اثر فاخر میراث فرهنگی برای آیندگان اهمیت دارد.
طوسی اظهار داشت: مرحوم دکتر حسن حبیبی (خدا رحمتشان کند) بعد از دوره معاون اولی ریاست جمهوری رئیس بنیاد ایران شناسی شد؛ جلسات ادواری با هنرمندان داشتند، همان زمان در جلسه ای به ایشان گفتم که مصوبه خود هیات وزیران است که دستگاه ها یک درصد از بودجه جاری را به خرید آثار هنری اختصاص دهند، اما دستگاه ها آنرا انجام نمی دهند؛ خدا رحمتشان کند، خندید و گفت «مگر چند وزیر و چند اتاق وزیر داریم که بخواهند این همه آثار را بخرند و در اتاق های کارشان بگذارند...»
کتاب مصور از آثارم ندارم
هنرمند پیشکسوت منبت کار اظهار داشت: آثار هنری که خلق کردم را به برخی مراکز فرهنگی و موزه ها هدیده دادم؛ کتاب مدون و مصوری از آثارم ندارم، حتی یک عکس از آنها هم ندارم؛ آن زمان هم پول نداشتم که عکاسی حرفه ای انجام بدهم، هیچ کس هم نبود که آثار را با همان فلسفه و حکمت شان گردآوری کند، البته برخی آثار را به موزه ها فروخته ام و برخی دیگر هم در مراکز و سازمان ها قرار دارد، که شاید در اتاق مدیرعامل و مقام عالی رتبه آن سازمان باشد که در معرض دید مهمانان خارجی باشد، حتی اگر می خواستم عکاس ببرم و از آن آثار عکاسی کنم، شاید به سادگی ممکن نبود. انتظار داشتم مسؤلان حمایت کنند و کتاب این آثار را تولید کنند که البته انجام ندادند؛ یک اثر با مبحث امام علی(ع) تولید کردم خط و نمونه آن در تاریخ نیست، تصویر آن در کتابی انتشار یافته است که ناشر آن را چندصد هزار تومان می فروشد.
وی خاطرنشان کرد: بیشتر مسؤلان آثار مرا در نمایشگاه ها دیده اند و در همان زمان نمایشگاه ها و بازدیدها از آثار عکس انداخته اند، من نه عکاس خصوصی دارم و نه تمایلی به عکس گرفتن و عکس جمع کردن، تلفن همراه و دوربین حرفه ای هم ندارم، که بخواهم عکس با کیفیت بگیرم، اما از مجموعه آثار در چارچوب یک مجموعه ماندگار و یادگار هیچ عکسی ندارم.
حاضرم گرسنگی بکشم و آثارم را نفروشم تا مردم آنها را در نمایشگاه ها ببینند
طوسی اظهار داشت: آثاری هنری که خلق کرده ام، جزو آثار برجسته شناخته شده کشور است و بر مبنای قانون امور استخدامی کشور، برای خلق یکی از همین آثار از وزیر فرهنگ و ارشاد(وقت) یک گروه تشویقی شغلی آثار و خدمت برجسته گرفته ام؛ در این قانون اگر کارمندی، سازمان خویش را در سطح کشور معرفی نماید بالاترین مقام دستگاه می تواند یک گروه تشویقی و اگر در سطح جهان مطرح کند می تواند دو گروه شغلی به او بدهند، من هم در نمایشگاه بین المللی کتاب، یکی از آثار هنری ایران را مطرح کردم، اما انتظار دارم این آثار که با تایید و تشخیص و مطابق قانون، برجسته و فاخر تشخیص داده شده و در موزه یا در یک سازمان قرار دارد یک ویترین داشته باشد و در معرض دید عمومی قرار بگیرد.
هنرمند پیشکسوت منبت کار با اشاره به اینکه کم نظیری و بی نظیری آثار را اهل فن و مخاطب آن هنر باید تشخیص دهد، اظهار داشت: عامه مردم شاید هنرمند نباشند، اما زیبایی را کاملا درک می کنند؛ اگر ۱۰ اثر هنری کنار هم قرار داده شود، مردم زیباترین اثر را تشخیص می دهند؛ و نیازی به متخصص بودن و اهل فن بودن ندارد؛ آثاری را که تولید می کنم در نمایشگاه نمی فروشم؛ نمونه های آن در بازار هم نیست، این آثار اگر به شخص فروخته شود یا در خانه نگهداری می شود، یا در دست مجموعه داران بچرخد و حراج شود، حیف است، این گونه آثار باید برای آینده مردم حفظ شود.
وی اظهار داشت: حاضرم گرسنگی و سختی بکشم، اما آثارم را نفروشم و نگه دارم تا همه مردم در نمایشگاه ها ببینند، آثاری که تولید کرده ام در چند دوره نمایشگاه بوده و فقط تعداد کمی از مردم آنها را دیده اند، اما همه ۶۰ - ۷۰ میلیون نفر ایرانی که ندیده اند، و اگر هم در خانه من باقی بماند باز هم دیده نمی شود؛ دولت باید از هنرمند و آثار هنری حمایت کند تا همه مردم ایران و جهان آثار فاخر هنرهای سنتی را ببینند.
آثار هنری حفظ نشود در ۱۰۰ سال آینده حرفی برای گفتن از هنر دوران معاصر نداریم
طوسی اظهار داشت: اگر آثار هنرهای سنتی معاصر حفظ نشود در ۱۰۰ سال آینده حرفی برای گفتن از هنر این دوران و از تاریخ فرهنگ و هنر مملکت در قرن اخیر نخواهیم داشت، آنچه حالا می بینیم از آثار هنری دوره صفویه است، آثار هنرمندانی است که شاید آن موقع هم فقیر و گرفتار بودند و به نوع حکومت هم کاری نداشتند وقتی می دیدند که می توانند فرهنگ بسازند و اثری خلق کنند، کار کردند و اثر فاخر تولید کردند و آثارشان هم هم اکنون در موزه های ایران و جهان قرار دارد.
امثال من که به دنبال سفر خارجی و فروش هنر نیستند؛ من به آینده هنرسنتی و میراث فرهنگی ملتم فکر می کنم. هنرمند پیشکسوت منبت کار عنوان کرد: اگر هنرمند حمایت نشود مجبور است به سمت تولید بازاری برود، چونکه نیازمند شغل و معیشت روزمره است، حالا حتی کار هنر دستی را با ابزار و ماشین آلات هم انجام می دهند، اما اگر صیانت از اثر فرهنگی، دینی و عرفانی مد نظر است، دولت ها باید یا کار سفارش دهند و یا آثار هنرمندانی که کار نمایشگاهی، موزه ای و فاخر تولید کرده اند را شناسایی و خریداری کنند.
طوسی افزد: هر سال نمایشگاه های بین المللی با چندصد میلیارد تومان هزینه برگزار می گردد اگر بخشی از این هزینه به خرید آثار اختصاص پیدا کند و از هر هنرمند۱۰ اثر فاخر بخرند تا ۵ سال می توانند بهترین نمایشگاه های هنری را در داخل و خارج برگزار کنند.
وی اضافه کرد: در طول این سال ها با هزینه دولتی در نمایشگاه های خارجی در انگلیس، آفریقایی جنوبی، مراکش، الجزایر، هند، جمهوری آذربایجان و قزاقستان حضور داشته ام؛ اما امثال من که به دنبال سفر و فروش هنر نیستند؛ اگر پول داشته باشیم و یا بخواهیم که می توانیم بر مبنای سبک و قالب فرهنگ و هنری بازار آن کشورها کار نماییم و پول درآوریم، اما من به آینده هنرسنتی و میراث فرهنگی ملتم فکر می کنم.
طوسی اظهار داشت: از سال ها پیش یکی از شیوخ ثروتمند کویت (مرحوم طارق سید رجب که به پدر موزه های کویت مشهور شد) دستور داده بود کارشناسان و متخصصان در جهان تحقیق و مطالعه کنند بگردند و آثار فاخر هنرمندان برجسته جهان اسلام را شناسایی و خریداری کنند با هدف پشتیبانی از هنرمندان مسلمان جهان و با پول خود یک یک موزه ساخت و الان تمام این آثار را در آن موزه به نمایش گذاشت و اعلام نمود «این موزه با همه این آثار فاخر هدیه به ملت کویت»؛ اما در کشور ما برخی مجموعه داران با این تفکر و بیان که «هنرمندان محتاج و نیازمند هستند» بر سر قیمت آثار می زنند و آنها را زیر قیمت می خرند و در لندن به حراج می گذارند و می فروشند.
شیوه استاد-شاگردی جایی در نظام آموزش عالی نداشت
طوسی درباره لزوم آموزش شاگرد و توسعه شیوه استاد-شاگردی برای صیانت از هنرهای سنتی کشور اظهار داشت: نوع کار موزه ای و فاخر به هنرمند فرصت نمی دهد که بتواند به صورت منظم شاگرد آموزش دهد، البته دو دوره در دانشگاه سوره و دانشکده میراث فرهنگی تدریس کردم، اما واقعا فرصت نمیشد.
هنرمند پیشکوست منبت کار ضمن اشاره به افتتاح دانشگاه استاد فرشچیان در ایران، اظهار داشت: استاد فرشچیان شیوه استاد-شاگردی را مدنظر داشت، ۱۰ تا ۲۰ سال در فرهنگستان هنر و ادب، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و میراث فرهنگی تا ریاست جمهوری هم مبحث را پیگیری می کرد که دانشگاه هنری و تخصصی به شیوه استاد-شاگردی، نه یک دانشگاه صرفاً نظریه و مدرک گرا، تاسیس شود.
وی اضافه کرد: استاد فرشچیان این همه کوشش کرد تا این سبک آموزش جا بیفتد، چون که شیوه استاد-شاگردی در وزارت علوم جایی نداشت، اختلاف نظر وجود دارد؛ باید بازار و اقتصاد و جایگاه استاد را در نظر بگیرند؛ می خواهند از یک استاد سرکلاس استفاده کنند به او حقوق اداری بدهند در صورتیکه اگر او یک جا بنشیند و یک اثر فاخر خلق کند، ارزش مادی و معنوی اثر او بسیار بیشتر است.
منبع: javidsho.ir
این پست جاوید شو را پسندیدید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب