پژوهش، میان آنچه كه باید باشد و نیست،
وقتی استاد ایرانی مجبور می شود اسم اساتید خارجی را برای مقاله اش قرض بگیرد
به گزارش جاوید شو مدیر پژوهش های کاربردی پردیس دانشکده های فنی دانشگاه تهران اظهار داشت: پس از تحریم ها؛ بعضاً مشاهده می شود مقالاتی که توسط برخی همکاران برای مجلات ISI ارسال می شود، با یک دید منفی بررسی می شود؛ چون نویسنده آنها ایرانی است و به نظر تشدید این مساله ناشی از تحریم هاست. اکثریت معتقدند که در سه چهار سال گذشته تفاوت دیدگاه به مقالات با نویسنده های ایرانی خیلی تشدید شده است. بگونه ای که بعضی از همکاران به ناچار اسم اساتید خارجی را در مقالاتی که خودشان زحمت تهیه آنرا کشیده اند، ذکر می کنند، تا غیر از نگارنده ایرانی اسم دیگری هم در مقاله باشد تا از این دیدگاه منفی مصون بمانند.
دکتر مهدی قراباغی در گفتگو با ایسنا، در مورد مشکلاتی که پژوهش کشور با آن مواجه می باشد، به نبود متولی مشخص در امر پژوهش اشاره نمود و اظهار داشت: در سالهای اخیر بخصوص به سبب تحریم ها، توجه زیادی به امر پژوهش معطوف شده ولی متاسفانه یکی از معضلات نبود متولی مشخص برای تدوین و تهیه سیاست های پژوهشی در جهت رفع نیازهای کشور است.
وی اظهار داشت: علاوه بر بخشهای مختلف پژوهشی در ادارات کشور، سازمان های مختلفی مانند صندوق پشتیبانی از پژوهشگران و فناوران، وزرات علوم یا معاونت علمی فناوری ریاست جمهوریاز فعالیت های پژوهشیحمایت میکنند. اما این سازمان ها در بعضی زمینه های پژوهشی، فعالیتهای موازی انجام داده ولی از طرف دیگر، بعضی از زمینه های مهم پژوهش کشور که نیازمند حمایت است، مغفول باقی می ماند چون که تمایل بیشتر سازمانها، به پشتیبانی از فعالیتهای پژوهشی است که خروجی تبلیغاتی بیشتری دارند، در حالیکه امکان دارد معضلات کشور در مقوله هایی باشد که خروجی تبلیغاتی کمتری داشته و کمتر مورد توجه قرار گرفته باشد. همچون عوامل ایجاد این مشکلات، عدم برنامه ریزی و سیاست گذاری دراز مدت بر روی نیازهای پژوهشی کشور و عدم وجود متولی اصلی و سیاست مدون پژوهشی در کشور است.
عضو هیئت علمی و دانشیار دانشکده مهندسی معدن دانشگاه تهران، با اشاره به معضل دیگری که در بخش پژوهش وجود دارد، اظهار داشت: برخی اوقات در فرایند داوری پژوهش های مورد نیاز سازمانها و صنایع، منصفانه عمل نمی گردد. دراین زمینه برخی تلاشها انجام شده و روندها منطقی و منصفانه تر شده است، اما متاسفانه گاها مشاهده می شود که نیاز پژوهشی یک سازمان بر اساس رایزنی ها و در جهت منافع افراد تعیین می شود و این سازمان ها، الویت پژوهشی خویش را بر مبنای پروپوزال های افرادی که از قبل با ایشان رایزنی انجام داده اند، تعریف می کنند. بایستی دراین زمینه کنترل و رسیدگی بیشتری انجام گیرد تا بودجه های پژوهشی کشور که میزانشان کم نیست، به نیازهای واقعی کشور و محققانی که کار با کیفیت و برای رفع نیاز کشور پژوهش انجام می دهند، معطوف شود تا شاهد اثرگذاری فعالیتهای پژوهشی بر بهبود وضعیت کشور باشیم.
وی افزود: متاسفانه خروجی بعضی از بودجه های پژوهشی، یک طرح بی فایده است که هیچ خیری برای کشور ندارد. شخصی که روی مقاله ای کار می کند، علاوه بر آشنایی با فرایند های آزمایشگاهی، در ارتباط با نگارش علمی هم تجاربی کسب می کند، ولی نکته حایز اهمیت این است که برخی مواقع بودجه پژوهشی صرف کارهایی می شود که نه خروجی مقاله دارد، نه خروجی صنعتی دارد و نه نفعی به حال کشور! در این میان تنها یک سری ارتباطات شکل می گیرد و برخی افراد بعنوان انجام پروژه پژوهشی، بودجه پژوهشی را با حفظ ظواهر بین خودشان تقسیم می کنند.
مقصر اصلی دانشجو است که اخلاق مدار نیست
قراباغی در ادامه با اشاره به امکان تعمدی بودن برخی تخلفات پژوهشی اظهار داشت: می توان فرض کرد که تخلفات در پژوهش های مقطع لیسانس که اهمیت کم تری نسبت به فوق لیسانس و دکتری دارد، به سبب آگاهی نداشتن دانشجو از اخلاق پژوهش باشد. ولی با فرض آشنایی دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری با اخلاق پژوهش، می توان اظهار داشت تخلفاتی که امکان دارد توسط ایشان صورت گیرد، آگاهانه است که نیازمند بررسی توسط متخصصان امر است، با این وجود نباید از این امر غافل شد که بازار تبلیغات فروش رساله و مقالات بر این تخلفات موثر بوده و با آن بر خورد نمی گردد.
این استاد دانشگاه افزود: معضل دیگر می تواند در رابطه با اساتیدی باشد که گاها در مورد چگونگی انجام کار تحقیقاتی، اهمیت زیادی به دانشجویان خود نمی دهند. از طرفی امکان دارد نحوه انجام فعالیت پژوهشی دانشجو توسط استاد مربوطه مورد بررسی لازم قرار نگیرد و مشخص نشود کار تحقیقاتی دانشجو چگونه انجام شده و نتایج به چه طریقی به دست آمده است. علاوه بر این، بایستی آموزش و اطلاع رسانی کافی به دانشجویان صورت گیرد که برایشان مسجل شود که گسترده شدن تخلفات پژوهشی، علاوه بر معضلات مختلفی که برای جامعه ایجاد می کند، یک کار غیر اخلاقی بوده و تاثیرات سوئی بر وضعیت علمی کشور خواهد داشت.
رسیدن به نتیجه بدون تلاش؛ فرهنگ غلط حاکم بر جامعه
مدیر پژوهش های کاربردی پردیس دانشکده های فنی دانشگاه تهران، از عوامل تشدید کننده این موضوع، به برخی معضلات فرهنگی که در کشور وجود دارد، اشاره نمود و اظهار داشت: طی سالهای اخیر در جامعه فرهنگ رسیدن به نتیجه بدون تلاش، فراگیر شده است. دانشجو بعنوان یک جوان، مشاهده می کند که عده ای با اختلاس و یا فسادهای اقتصادی دیگر یک شبه راه صد ساله را طی می کنند. این مورد از لحاظ روانی بر روی دانشجو تأثیر داشته و متاسفانه به علل مذکور امکان دارد تصمیم بگیرد رساله اش را از میدان انقلاب بخرد یا سرقت علمی کند و یا نتایج دیگران را استفاده کند! متاسفانه بسیاری از دانشجویان به این نتیجه رسیده اند که با تلاش نمی گردد به جایی رسید و باید به دنبال راه میان بر بود که فسادهای اقتصادی و اختلاس ها و سایر معضلات موجود در جامعه، این وضعیت را تشدید کرده است. این امر نیازمند بررسی توسط جامعه شناسان است. عوامل گوناگونی در این مشکل دخیل هستند که مبین فرهنگ غلطی است که در جامعه ما در حال رواج است و آن عدم اعتقاد به کسب نتیجه از راه کوشش و تلاش است.
وی افزود: در زمینه علل تخلف های پژوهشی، دیدگاه های مختلفی وجود دارد، برخی جامعه را دراین زمینه مقصر می دانند و برخی دیگر استاد در رابطه با دانشجو را، ولی اکثریت افراد معتقدند که مقصر اصلی فردی است که مبادرت به تخلف می کند. امکان دارد که یک استاد بخواهد بررسی کند که دانشجو تخلف کرده یا نه، اما به علل مختلف متوجه نشود. چون که هر استادی بر تمام پژوهش هایی که در کشور انجام می گیرد، اشراف ندارد. به منظور تقلیل مشکلات و کاهش تخلف های پژوهشی، بایستی در گام اول اخلاق مداری را در همه اقشار جامعه بخصوص دانشگاهیان و دانشجویان ترویج دهیم که سبب کاهش این تخلفات خواهد شد. از طرف دیگر، سازمان های متولی هم باید با مجموعه هایی که کار فروش رساله یا مقاله و ترویج تخلفات را تبلیغ می کنند، برخورد کنند.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در مورد تأثیر آموزش اخلاق پژوهش در کاهش تخلفات اظهار داشت: بطور قطع بخشی از تخلفات که ناشی از عدم آگاهی است می تواند با آموزش کاهش پیدا کند ولی متاسفانه چنین مواردی کمتر از تخلفات آگاهانه است. به صورت پیش فرض همه به این امر آگاهند که اگر برای ثمری که به دست می آورند، زحمتی نکشیده باشند؛ از نظر اخلاقی امکان دارد مشکلی وجود داشته باشد. و همه ما آگاهیم که دستیابی به هدفی که برای آن زحمتی کشیده نشده و از دست رنج دیگران استفاده شده، کار درستی نیست.
وی بار دیگر بر نقش اتفاقات جامعه در بروز این تخلفات تصریح کرد و اظهار داشت: وظیفه ما دانشگاهیان این است که آموزش و اطلاع رسانی کافی انجام دهیم که دانشجو به این سمت نرود ولیغیر از مساله ناآگاهی دانشجویان و غفلت هایی که از ما امکان دارد سر بزند، متاسفانه این مسائل بازتاب وقایع جامعه است.
کاهش بودجه های پژوهشی در شرایط تحریم
قراباغی در ادامه تأثیر تحریم بر پژوهش های کشور را شرح داد و اظهار داشت: دو نوع پژوهش وجود دارد که یکی پژوهش های بنیادین و تحقیقاتی است که در مرز دانش انجام می گیرد و دیگری تحقیقات کاربردی است که پروژه های در رابطه با صنعت و شرکتهای صنعتی است. از آن جایی که فعالیتهای پژوهشی بنیادین، عموما حامی خصوصی ندارد، همیشه باید دانشگاه و دولت برای آن سرمایه گذاری کنند. بنا بر این تحریم بطور قطع بر آنها تأثیر می گذارند. به سبب مشکلات مالی کشور، بودجه های پژوهشی که از سوی دانشگاه و دولت به امر تعیین می شود، کاهش پیدا کرده است و کاهش بودجه بطور قطع روی فعالیتهای بنیادین تأثیر خواهد داشت.
وی همینطور به مشکل تأمین مواد اولیه در تحریم اشاره نمود و اظهار داشت: از سوی دیگر تحریم ها سبب افزایش قیمت دلار شده است و امکان تأمین مواد و تجهیزات خارجی به سبب قیمت بالا و عدم ورود آنها به کشور، کم تر شده و همین مساله روی پژوهش های بنیادی تأثیر گذاشته است.
تحریم سبب «نژادپرستی علمی» شده است
وی در ادامه با اشاره به وجود «نژادپرستی های علمی» در خارج از کشور، اظهار داشت: پس از تحریم ها؛ گاها مشاهده می شود مقالاتی که توسط برخی همکاران برای مجلات ISI ارسال می شود، با یک دید منفی بررسی می شود؛ چون نویسنده آنها ایرانی است و به نظر تشدید این مساله ناشی از تحریم هاست. با عنایت به تعاملاتی که با همکاران مختلف دراین زمینه داشته ام، اکثریت معتقدند که در سه چهار سال گذشته تفاوت دیدگاه به مقالات با نویسنده های ایرانی خیلی تشدید شده است. بگونه ای که بعضی از همکاران به ناچار اسم اساتید خارجی را در مقالاتی که خودشان زحمت تهیه آنرا کشیده اند، ذکر می کنند، تا غیر از نگارنده ایرانی اسم دیگری هم در مقاله باشد تا از این دیدگاه منفی مصون باشند.
مدیر پژوهش های کاربردی دانشکده های فنی دانشگاه تهران با اشاره به دستاوردهای مثبت تحریم در پژوهش های کاربردی اظهار داشت: در سالهای اخیر کمیت پژوهش های کاربردی که معمولا توسط صنعت یا شرکت درآمدزا تأمین مالی می شود، بیشتر شده است. از آن جایی که در دانشگاه در ارتباط مستقیم با صنعت هستم، شاهد افزایش تعداد و مبالغ قراردادها طی سال های اخیر بوده ام. شاید قبل از این، شرکت ها تمایل داشتند مشکلات خویش را با شرکتهای خارجی مطرح کنند ولی هم اکنون که این امکان وجود ندارد، به ناچار با محققین و شرکتهای داخلی کار می کنند. بعلاوه امکان دارد که با خروجی مناسبی که از محققان و دانشگاهیان داخلی دریافت کرده اند، تمایل همکاری صنعت با دانشگاه بالا رفته است.
دکتر قراباغی در پایان با اشاره به مشکلاتی که همه گیری کرونا در روند پژوهش کشور ایجاد کرده، اظهار داشت: از آن جایی که به سبب پاندمی، فعالیت خیلی از آزمایشگاه های تحقیقاتی کاهش یافته و خوابگاه های دانشجویان هم تعطیل شدند، مشخص است که دانشجویانی که کارهای آزمایشگاهی انجام می دادند امکان حضور در دانشگاه را ندارند. همیشه اساتید به صورت مشترک با چند دانشجو و همکاران دیگر کار می کنند و در زمینه تحقیقات علمی، دانشجویان بازوهای کمکی اساتید هستند؛ و بدیهی است که وقتی امکان کار تحقیقاتی و آزمایشگاهی کاهش پیدا کند، فقط می توان روی مباحث مدل سازی و نرم افزاری تحقیق کرد و بطور قطع در این شرایط از نظر پروژه های تحقیقاتی آزمایشگاهی مشکل بوجود آمده و کمیت کارهای پژوهشی آزمایشگاهی کاهش یافته است.
منبع: javidsho.ir
این پست جاوید شو را پسندیدید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب