توسط پژوهشگران روابط بین الملل بررسی شد
چه مسائلی زنان افغانستانی را مجبور به مهاجرت کرد؟
پژوهشگران روابط بین الملل دانشگاه تهران با انجام یک مطالعه کیفی و مصاحبه با زنان افغانستانی ساکن در تهران، دلیلهای مهاجرت این زنان را بررسی کردند.
به گزارش جاوید شو به نقل از ایسنا، مردم افغانستان بخش بزرگی از مهاجران الزامی جهان را می سازند و به سبب هم جواری و اشتراک های فرهنگی و تاریخی، ایران بعد از پاکستان دومین کشور مقصد مهاجران افغانستانی است.
در ایران ۱.۵ میلیون مهاجر افغانستانی دارای مدرک قانونی و بیش از دو میلیون نفر فاقد مدرک قانونی زندگی می کنند. افغان ها در سه موج مهاجرتی عمده به ایران مهاجرت کردند:
نخستین موج در نتیجه اشغال افعانستان توسط قوای شوروی در پشتیبانی از دولت وقت بود. در این مرحله حدود ۲.۵ میلیون مهاجر افغانستانی در فاصله سالهای ۱۳۵۸ تا ۱۳۶۸ وارد ایران شدند. بعد از خروج نیروهای شوروی تعداد زیادی از آنها به کشور خود بازگشتند. این حضور طولی نکشید؛ چونکه تحت تاثیر درگیری و اختلاف مجاهدین افغانی با دولت مرکزی، بار دیگر آرامش کشور به هم خورد و نه فقط جریان بازگشت مهاجران متوقف شد؛ بلکه موج دوم مهاجران بار دیگر به کشورهای همسایه همچون ایران و پاکستان ریخته شد. موج سوم مهاجرت نیز بعد از به قدرت رسیدن طالبان در سال ۱۳۷۳ تا ۱۳۸۰ صورت گرفت.
با توجه به این موضوع؛ پژوهشگران روابط بین الملل دانشگاه تهران با انجام یک مطالعه دیدگاه زنان افغان را درباب چرایی مهاجرت الزامی به ایران بررسی کردند.
برای انجام این تحقیق کیفی، از مصاحبه عمیق برای گردآوری داده ها استفاده شد و پژوهشگران با ۳۰ زن افغان مقیم تهران، مصاحبه انجام دادند. در روش مصاحبه عمیق از مصاحبه شونده ها پرسش های مشابهی پرسیده می شود؛ اما آنها در نحوه پاسخ گویی آزادی عمل دارند. این مصاحبه ها در محل زندگی آنها و بصورت صوتی انجام شد.
بر اساس نظر شرکت کنندگان در این مطالعه دلیلهای مهاجرت در چهار عنوان کلی «جنگ با دشمن خارجی و درگیری و منازعه های داخلی»، «فروپاشی زیرساخت های اقتصادی»، «دلایل خانوادگی» و «خدمات اجتماعی نامناسب» دسته بندی می شوند.
جنگ با دشمن خارجی و درگیری و منازعه های داخلی
مصاحبه شوندگان؛ جنگ را موثرترین دلیل مهاجرت می دانند و هر یک از آنها به صورتی از جنگ لطمه دیده اند و برای پیش گیری از خطرهای احتمالی دست به مهاجرت زده اند.
تهدید امنیت جانی؛ یکی از مهم ترین عواملی است که مردم افغان را مجبور به مهاجرت کرده است. بگفته یکی از شرکت کنندگان در این مصاحبه که ۱۵ سال است به ایران مهاجرت کرده، اعضای خانواده همسرش در جنگ جانشان را از دست داده اند و همسرش نیز به سبب کوتاه بودن ریش مورد ضرب و شتم طالبان قرار گرفته و گرفتار لطمه به چشم و ناشنوایی گوش شده است.
اختناق در پی حضور طالبان در افغانستان از دیگر دلیل مهاجرت این زنان بوده است. تصرف کابل به دست طالبان در سال ۱۹۹۶ به مفهوم محروم شدن زنان افغان از زندگی اجتماعی بود. این گروه احکام ویژه ای را برای زنان اعلام نموده بودند. مصاحبه شوندگان مواجهه نزدیک با این اختناق را عنوان می کردند: یکی از مصاحبه شوندگان؛ از «تیر زدن طالبان به پای زنی که دمپایی پوشیده بود» و دیگری نیز از «دزدیدن دخترها از محله ها و ناتوانی افراد برای کمک به آن ها» صحبت می کرد.
کشور افعانستان با بیش از ۳۱ میلیون نفر، کشوری چند قومیتی است و به سبب تنوع قومیت به موزه اقوام مشهور است. نظام های سیاسی این کشور همیشه بر سنت های قومی و قبیله ای استوار بوده و تلاش ها برای وحدت و یکپارچگی مردم، تحت دولتی کارآمد، ناکام مانده است. برمبنای یک پژوهش، دست کم ۵۵ گروه قومی دراین کشور وجود دارد. مصاحبه به زنان شیعه افغان نشان میدهد که تعداد زیادی از این زنان به سبب آزار و اذیت های پشتون های سنی، مهاجرت کرده اند.
فروپاشی زیرساخت های اقتصادی
در این پژوهش «شرایط بد اقتصادی» پاسخ مشترک همه مصاحبه شوندگان در پاسخ به چرایی مهاجرت بود. فقر، بیکاری و از میان رفتن مشاغل قانونی از نتایج فروپاشی اقتصادی افغانستان بوده است. مصاحبه شوندگان «نداشتن چیزی برای خوردن به جز نان و آب»، «نداشتن شغل» و «از دست رفتن زمین کشاورزی و نبود شغلی به جز گدایی و فروش مواد و...» را بعنوان مشکلات اقتصادی بیان می کردند.
مردسالاری و دلیلهای خانوادگی
در این پژوهش مشخص شد که خیلی از زنان اغلب طبق خواسته مردان و برمبنای شغل آنها تصمیم به مهاجرت می گیرند و در حقیقت مجبور به این تصمیم می شوند. در فرهنگ افغانستان، زن متعلق به خانواده شوهر است و نه فقط شغل مرد، بلکه استانداردهای زندگی در خانواده شوهر و منابع درآمد نیز نحوه زندگی زن را تعیین می کنند.
خدمات اجتماعی نامناسب
خدمات اجتماعی نامناسب مانند «ضعف نظام آموزشی»و «نبود سیستم بهداشتی و درمانی اولیه» از دیگر دلایلی بودند که زنان افغانستانی برای مهاجرت عنوان کردند.
ظهور طالبان و بعد از آن مشکلات ایجادشده در نظام آموزشی، بیشتر بر زنان تاثیر گذاشته است. از بین ۳۰ زنی که در این مطالعه با آنها مصاحبه انجام شد، ۲۴ زن ترک تحصیل کرده بودند. این زنان علت این مساله را دلایلی مانند سنت افغانستان، ازدواج، طالبان و نبود مدرسه در محل زندگی بیان نمودند. بگفته این زنان؛ تحصیل بهتر فرزندان از مهم ترین انگیزه های زنان برای مهاجرت به ایران بود.
پژوهشگران این مطالعه می گویند: جنگ با دشمن خارجی و درگیری و منازعات داخلی مهم ترین و عامل اصلی سایر مشکلات بوده که تهدید جانی و نبود امنیت افراد را در پی داشته است. حفظ زنان و کودکان از انگیزه هایی بود که مردان را مجبور به مهاجرت می کرد.
به گفته پژوهشگران این مطالعه؛ روی کار آمدن گروه هایی چون طالبان و پیاده کردن احکام اسلام رادیکال، از نتایج جنگ های داخلی بود. طالبان با شدت و سنگدلی با متخلفان از حدود تعیین شده مقابله می کردند و زنان لطمه پذیرترین گروه در مقابل آنها بودند. کوچک ترین سرپیچی مجازات سختی را در پی داشته و در نگاه این گروه شخصیت زن در حد سایر اموال مردان است. مهاجرت راهی برای فرار از اختناق طالبان بود. فروپاشی زیرساخت های اقتصادی که خود نتیجه جنگ ها و منازعه های طولانی مدت بود، فقر و بیکاری و نبود امکان اشتغال سالم را به همراه داشته و این عامل ادامه حیات اقتصادی خانواده را مشکل کرده بود.
پژوهشگران این مطالعه می گویند: تحلیل مصاحبه ها روشن می کند که زنان به اجبار تابع همسر، پدر و یا سایر مردان خانواده بوده اند؛ ولی با این وجود مستقیم یا غیر مستقیم در پروسه مهاجرت نقش موثر داشته اند.
در انجام این تحقیق آسیه شمشک و فردین قریشی؛ پژوهشگران دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، مشارکت داشتند.
یافته های این مطالعه بهار سال جاری بصورت مقاله علمی با عنوان «مهاجرت الزامی بین المللی از منظر زنان افغانستانی مقیم ایران (نمونه موردی: زنان مهاجر ساکن تهران)» در فصل نامه سیاست؛ مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، انتشار یافته است.
این پست جاوید شو را پسندیدید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب