معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت در گفت وگو با جاوید شو:
چراغ مطالعه درحال خاموش شدن است
به گزارش جاوید شو، معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت با اشاره به این که چراغ پژوهش کشور درحال خاموش شدن است و از هر 10 شاگردم، 8 نفرشان مهاجرت می کنند، اظهار داشت: این مهاجرت از کاهش تعداد مقالات علمی هم خطرناک تر است، چون ما در آینده دیگر نیروی انسانی پژوهشگر نخواهیم داشت.
دکتر شاهین آخوندزاده در گفتگو با ایسنا، ضمن بیان این مطلب با اشاره به وضعیت شاخص جهانی نوآوری (Global Innovation Index) ایران در سال ۲۰۲۵ اظهار نمود: رتبه ایران در حوزه فناوری از ۵۳ به ۷۰ سقوط کرده است؛ در حالیکه در سالهای قبل روند رو به بهبود داشتیم و جایگاه کشور بهبودیافته بود. این افت به خاطر ضعف محیط و زیست بوم فناوری است؛ محیطی که به جای تسهیل فعالیتهای فناورانه با مشکلات گوناگونی همچون بروکراسی، محدودیت های مالی و نبود زیرساخت های اقتصادی رو به رو است.
وی ادامه داد: شاخص جهانی نوآوری مجموعه ای از عوامل همچون آماده بودن زیرساخت اقتصادی، سهولت راه اندازی کسب وکارهای فناور، فرآیند اعطای وام، توان نیروی انسانی و هم میزان درآمد و ارزش افزوده حاصل از فناوری را در بر می گیرد. ما در قسمت نیروی انسانی نیرومند و توانمند هستیم، اما در فضای فناوری و زیست بوم نوآوری ضعف های جدی داریم. برای نمونه در کشورهای منطقه ممکنست ثبت یک شرکت فناور در کمتر از یک هفته صورت گیرد، اما در کشور ما بروکراسی پیچیده و کند سبب ناامیدی کارآفرینان می شود.
کاهش رتبه جهانی فناوری
آخوندزاده با تکیه بر این که نمی توان پژوهش و فناوری را از هم جدا تصور کرد، اظهار داشت: کاهش رتبه جهانی فناوری هشداری است که نشان داده است سیاست کاهش دفاع از تحقیقات بنیادی، نتیجه ای جز ضعف در فناوری ندارد. تحقیقات دانشگاهی زیربنای فناوری است. تصور بعضی از مسئولان بر اساس این که می توان بدون اتکا بر پژوهش، صرفا از راه کپی برداری یا مهندسی معکوس پیشرفت کرد، یک خطای راهبردی است.
این استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران اضافه کرد: در حوزه داروسازی شاهدیم که پژوهش های دانشگاهی و کار هیأت علمی ها مستقیماً به فناوری منجر گردیده است. به عنوان مثال، داروی درمان ام اس که توسط محققان ایرانی ساخته شده، اگر قرار بود وارد شود، حدود ۷۵۰ میلیون دلار هزینه داشت؛ در حالیکه کل واردات داروی کشور حدود ۱.۵ میلیارد دلار است. یعنی تنها واردات همین دارو نیمی از بودجه واردات را می بلعید. حالا با تولید داخلی آن توسط شرکت های دانش بنیان، کشور در این مورد خودکفا شده و میلیونها دلار صرفه جویی کرده ایم.
پژوهشگر با ۳۰ دلار باید پژوهش کند
وی افزود: این دستاوردها حاصل کار محققان ایرانی است که با وجود محدودیت ها درحال فعالیت اند. اما مسئله اینجاست که پژوهش بشدت گران شده است. مواد اولیه، کیت ها و تجهیزات تحقیقاتی به علت تحریمها دو تا سه برابر قیمت حقیقی خریداری می شوند. ما پژوهش را با دلار ۳۰۰ تومانی انجام می دهیم ولی بودجه هایی که اختصاص می یابد، معادل چند ده دلار است. وقتی برای پایان نامه تنها ۱۰ میلیون تومان پرداخت می شود، عملاً پژوهشگر با کمتر از ۳۰ دلار باید کار کند.
صبر محققان لایتناهی نیست
معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت خاطرنشان کرد: آنچه تا امروز ما را سر پا نگه داشته، نیروی انسانی توانمند است. محققان و اعضای هیأت علمی با تحمل سختی ها علم کشور را زنده نگه داشته اند. اما این توان صبر و ایثار لایتناهی نیست. منِ استاد دانشگاه که ۳۱ سال سابقه دارم، سال ها از جیب خودم هزینه پژوهش کرده ام، اما دیگر توان ادامه آنرا ندارم. وقتی به استادیار جوانم تنها ۲۵ میلیون تومان حقوق می دهم، چطور انتظار دارم او پروژه های علمی را پیش ببرد.
آخوندزاده در ادامه با اخطار نسبت به عواقب ادامه این مسیر اظهار داشت: اگر روند بی توجهی به دفاع از پژوهش ادامه پیدا کند، سال به سال جایگاه علمی کشور افت می کند. اولین نشانه این مساله مهاجرت نخبگان است. وقتی پژوهشگر جوان احساس کند در آزمایشگاهش چراغی روشن نیست، امکانات ندارد و حمایت نمی گردد، به اجبار از کشور می رود. این مهاجرت از کاهش تعداد مقالات علمی هم خطرناک تر است، چون ما در آینده دیگر نیروی انسانی پژوهشگر نخواهیم داشت.
چراغ پژوهش درحال خاموش شدن است
وی با ابراز نگرانی از وضعیت بودجه تحقیقات اضافه کرد: پارسال دست کم افزایش مختصری در بودجه تحقیقات داشتیم، اما سال جاری هیچ رشد اعتباری صورت نگرفته است. در چنین شرایطی چطور می توان انتظار داشت تحقیقات علمی و فعالیتهای فناورانه تداوم پیدا کند. محققان احساس تنهایی و بی پناهی می کنند. من بارها اخطار داده ام که چراغ پژوهش درحال خاموش شدن است، ولی به نظر می آید گوش شنوایی وجود ندارد.
بسیاری از فارغ التحصیلان علوم پزشکی از کشور می روند
معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت در آخر تصریح کرد: من تصور می کردم بعد از بحران های اخیر و آن چه در منطقه رخ داد، عقلانیتی در سیاست گذاری شکل بگیرد تا بفهمیم که از علم و فناوری بخصوص در حوزه های حیاتی مانند هوش مصنوعی عقب مانده ایم. متاسفانه هنوز این درک در تصمیم گیران به وجود نیامده است. خیلی از فارغ التحصیلان برتر دانشگاه های علوم پزشکی کشور حتی دیگر در آزمون رزیدنتی شرکت نمی کنند و از کشور می روند. اگر امروز به فکر بودجه باشیم ولی نیروی انسانی را از دست بدهیم، فردا حتی با داشتن بودجه هم توان بازسازی علمی کشور را نخواهیم داشت.
خلاصه اینکه این افت به خاطر ضعف محیط و زیست بوم فناوری است؛ محیطی که به جای تسهیل فعالیت های فناورانه با مشکلات گوناگونی همچون بروکراسی، محدودیت های مالی و نبود زیرساخت های اقتصادی روبه رو است. کاهش رتبه جهانی فناوری آخوندزاده با تاکید بر اینکه نمی توان پژوهش و فناوری را از هم جدا تصور کرد، عنوان کرد: کاهش رتبه جهانی فناوری هشداری است که نشان داده است سیاست کاهش دفاع از تحقیقات بنیادی، نتیجه ای جز ضعف در فناوری ندارد. بعنوان مثال، داروی درمان ام اس که توسط محققان ایرانی ساخته شده، اگر قرار بود وارد شود، حدود ۷۵۰ میلیون دلار هزینه داشت؛ در صورتی که کل واردات داروی کشور حدود ۱.۵ میلیارد دلار است.
این پست جاوید شو را پسندیدید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب