چرا پژوهشگران باید خلاصه پژوهش های خویش را به زبان ساده عرضه کنند؟
به گزارش جاوید شو، پژوهشگران ایرانداک در یک سخنرانی علمی، به تشریح اهمیت خلاصه همگان فهم پرداختند و به چرایی اهمیت عرضه خلاصه پژوهشها به زبان ساده پرداختند.
به گزارش جاوید شو به نقل از ایسنا، سخنرانی علمی «مطالعه پیشران ها و بازدارنده های نگارش خلاصه همگان فهم برای انتشارات علمی» با سخنرانی دکتر پرویز شهریاری، استادیار بازنشسته پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) و دکتر بهروز رسولی، استادیار پژوهشکده جامعه و اطلاعات ایرانداک به صورت مجازی برگزار شد.
در این جلسه، دکتر شهریاری در تعریف خلاصه همگان فهم، اظهار داشت: خلاصه همگان فهم، خلاصه ای کوتاه از طرح، گزارش پژوهش و... است که به جای آن که مخاطب آن متخصصان یک زمینه علمی باشد، برای همگان نوشته می شود.
وی ضمن اشاره به تفاوت های خلاصه همگان فهم با خلاصه های معمول یک مقاله علمی، توضیح داد: این نوع خلاصه در محتوا با خلاصه های فنی و علمی، تفاوت هایی دارد. این خلاصه باید به زبانی ساده و خالی از اصطلاحات و واژگان فنی و تخصصی باشد و اگر یک واژه تخصصی در آن باشد، باید به شکل کامل شرح داده شود تا همگان برداشت درستی از آن داشته باشند.
استاد علوم ارتباطات اجتماعی در مورد چرایی اهمیت خلاصه همگان فهم، توضیح داد: نگارش خلاصه همگان فهم این امکان را فراهم می آورد که یافته های پژوهشی به طیف وسیعی از مردم عرضه شود و همین مبحث امکان دارد، تأثیر پژوهش بر جامعه را بیشتر کند.
وی با بیان اینکه نگارش این نوع خلاصه پژوهش، نشان دهنده مسئولیت پذیری پژوهشگر و مؤسسه های تحقیقاتی است، افزود: تهیه این نوع خلاصه ها حتی می تواند همکاریهای علمی را هم بیشتر کند.
شهریاری به اهمیت اخلاقی تهیه خلاصه های همگان فهم پرداخت و اظهار داشت: در ایران، بودجه جامعه علمی، از منابع عمومی تأمین می شود و یا در کشورهای دیگر مؤسسات خیریه خصوصی تأمین کننده منابع مالی هستند. بنابر این پژوهشگران از نظر اخلاقی وظیفه دارند که نتایج حاصل از پژوهش های خویش را به عموم مردم ارائه نمایند. این کار می تواند شکاف دانشی را در جامعه کم کند و مشارکت مردم را در پژوهشها افزایش دهد.
استادیار بازنشسته ایرانداک در رابطه با مطالعاتی که در این حوزه انجام داده اند و به تهیه راهنمای نگارش خلاصه همگان فهم، منتج شده است، توضیح داد: در این بخش خصوصیت های راهنمای نگارش خلاصه همگان فهم از ابعاد «شکلی و صوری»، «محتوایی» و «سنجش و ارزیابی» مورد بررسی قرار گرفتند.
وی اظهار نمود: مفهموم خلاصه همگان فهم، خارج از ایران شکل گرفته است و هنوز ادبیات کاملی ندارد. بنابراین این تهیه راهنما، با استفاده از مطالعات کتابخانه ای تهیه شد و این الگو در مطالعه دیگری با استفاده از نظر متخصصین ترویج علمی، اعتباریابی شد. همینطور یک مطالعه موردی (case study) هم با استفاده از نظر متخصصان حوزه آب؛ بعنوان یک نمونه، برای اعتباریابی این راهنما انجام گرفت. چون که در حوزه های مختلف علمی، مباحثی وجود دارد که امکان دارد منحصر به فرد باشد.
شهریاری با بیان اینکه با وجود شروع تلاش ها در زمینه تهیه خلاصه همگان فهم، هنوز هم در ایران و هم در جهان، خلاصه های همگان فهم اندکی تولید می شوند، توضیح داد: معمولا این نوع خلاصه ها بیشتر در رشته هایی مانند کشاورزی و پزشکی عرضه می شوند. چون که برای مثال در کشاورزی معمولا مخاطب باغبان ها و کشاورزها هستند و بنابراین باید موضوعات به زبان ساده مطرح شوند.
وی افزود: بنابراین در کل، شمار خلاصه های همگان فهم اندک است و پژوهشگران کم تر تمایل دارند که این نوع خلاصه ها را نگارش کنند. همین مبحث بهانه ای برای پژوهشی در مورد پیشران ها و بازدارنده های موجود برای نگارش خلاصه همگان فهم شد.
در ادامه این جلسه، دکتر بهروز رسولی، استادیار پژوهشکده جامعه و اطلاعات ایرانداک، فرایند انجام این مطالعه را توضیح داد و اظهار داشت: در این مطالعه ابتدا با بررسی پایگاه های جهانی و داخلی، مقالات موجود پیشینه پیشران ها (مشوق ها) و بازدارنده های (موانع) نگارش خلاصه همگان فهم، استخراج شد. در ادامه با انجام مصاحبه با متخصصان حوزه ترویج علم و همینطور متخصصان حوزه های مختلف علمی، این پیشران ها و بازدارنده ها بررسی شدند.
رسولی در مورد پیشران های استخراج شده از مرور مقالات موجود، اظهار نمود: برخی پژوهشگران برای جذب دانشجو، خلاصه همگان فهم تهیه می کنند تا دانشجو بتواند یافته های آنها را بفهمد. همینطور برخی به خاطر وظیفه اخلاقی خود، شهرت و رسانه ای شدن، درخواست کارفرما و ایجاد تغییرات کوچک و بزرگ، افزایش آگاهی همگان و... خلاصه همگان فهم تهیه می کنند.
وی تصریح کرد: نگارش خلاصه همگان فهم، سبب افزایش دسترسی افراد بیشتری به موضوعات علمی می شود و همین سبب می شود که پژوهشگر هر چیزی را منتشر نکند و سبب افزایش کیفیت می شود.
رسولی به بازدارنده های نگارش خلاصه همگان فهم اشاره نمود و اظهار داشت: پژوهشگران معمولا در جهان خودشان سیر می کنند و در فضای خصوصی خودشان کار می کنند، بنابراین علاقه ای به عرضه نتایج پژوهش خود ندارند. همینطور برخی می ترسند از اینکه در عرضه یافته ها به زبان ساده و همگان، به جزئیات توجه نشود و سبب فهم و بهره برداری نادرست شود.
وی افزود: همینطور برخی پژوهشگران تصور می کنند که ساده شدن زبان علم، سبب تنزل جایگاه علم می شود. همینطور از نظر برخی، عرضه خلاصه همگان فهم، ابزار کارآمدی برای ترویج نیست و شاید برای مثال برنامه تلویریونی بهتر باشد. برخی با این مفاهیم آشنا نبودند و نمی دانستند چطور بنویسند و این مورد را نشنیده بودند.
این پژوهشگر ایرانداک، تصریح کرد: برخی پژوهشگران به علت اینکه عرضه خلاصه همگان فهم، امتیازی ندارد، این کار را انجام نمی دهند و ترجیح می دهند زمانشان را صرف نگارش مقاله کنند که می توانند برای ارتقا و.. استفاده نمایند.
وی افزود: برخی فکر می کنند که مبحث پژوهشی خودشان، خیلی برای عامه مردم جذاب نیست و برخی به علت اینکه ساختار خاصی برای انتشار این خلاصه مقالات وجود ندارد، خلاصه های همگان فهم را تهیه نمی کنند. همینطور برخی پژوهشگران نگران هستند که با این کار در میان همکارانشان به عوام گرایی متهم شوند.
وی در مورد یافته های حاصل از مصاحبه با متخصصان، با بیان اینکه ۱۸ پیشران و ۳۱ بازدارنده کلیدی در نگارش خلاصه های همگان فهم نقش دارد، توضیح داد: موضوعات استخراج شده از مصاحبه با متخصصان در پیشران های این مورد به سه دسته «توسعه جامعه»، «توسعه پژوهشگران» و «توسعه پژوهش ها» تقسیم شد و بازدارنده ها هم در چهار دسته «چالش های ابزار ترویج»، «مردد بودن پژوهشگران»، «فضای ناکارآمد پژوهشی» و «تردید در رابطه با اثرگذاری پژوهش» تقسیم شدند.
رسولی در جمع بندی این موضوع، با بیان اینکه خلاصه همگان فهم از ابزارهای نسبتاً تازه ای در وادی ترویج علم است، اظهار داشت: پارادایم تازه ای با عنوان تأثیر پژوهش، بوجود آمده که نیازمند ترویج علم است.
وی تصریح کرد: بعضی از بازدارنده ها و پیشران هایی که برای خلاصه های همگان فهم مطرح شده، همان هایی هستند که در ترویج علم هم نقش دارند.
پژوهشگر ایرانداک به محدودیت های این مطالعه اشاره نمود و اظهار داشت: خیلی از مشارکت کنندگان در این مطالعه نمی دانستندکه خلاصه همگان فهم چیست. همینطور تعداد نمونه پژوهش کم بود و با عنایت به اینکه هر رشته ای ملاحظات خاصی دارد، در این مطالعه نماینده ای از همه رشته ها وجود نداشت.
وی تصریح کرد: باید توجه داشت این خلاصه هیچگاه جایگزین خلاصه رسمی مقاله نیست؛ چون که مخاطب این دو متفاوت هستند.
این پست جاوید شو را پسندیدید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب