در گفت وگو با جاوید شو مطرح شد
تصمیمات کلان بجای سلیقه شخصی پیوست پژوهشی داشته باشند
به گزارش جاوید شو معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی اظهار داشت: در اینکه از ظرفیت پژوهش کشور، درست استفاده نمی گردد، شکی نیست. ما باید برای هر تصمیم کلانی که گرفته می شود، یک پیوست پژوهشی داشته باشیم و یک کار مطالعاتی و کارشناسی و تخصصی برای آن انجام دهیم. اگر این پیوست پژوهشی وجود داشته باشد و سلایق در آن دخیل نباشد، بالتبع در نظام های تصمیم گیری به پژوهشگران رجوع می کنند. ولی وقتی به پژوهشگر رجوع نشود، پژوهشگر برمبنای سلایق شخصی خودش با بودجه های نحیفی که در اختیارش قرار می دهند، به طرح های خٌرد می پردازد.
دکتر افشین زرقی در گفت و گو با ایسنا، درباب انتقاداتی که نسبت به مقاله نویسی مطرح می شود، اظهار داشت: ما باید برمبنای آمار و داده ها صحبت نماییم. الان چند سالی است که نگاه دانشگاه ها به سمت دانشگاه های نسل سوم رفته است. دانشگاه هایی که علاوه بر پژوهش، به کارهای کاربردی، محصول محور و ثروت آفرین فکر می کنند. برای همین در زمینه وزارت بهداشت در حدود دو هزار شرکت دانش بنیان و محصولات تجاری سازی شده بسیاری داریم. این ها حاصل فعالیتهای شرکت های دانش بنیان هستند و چیزی است که در سالهای گذشته نبوده است.
وی افزود: بطور قطع ما با عنایت به اینکه بیشتر در حوزه تولید علم و مقاله تمرین کرده ایم، بالتبع در آن قسمت، کفه سنگین تر است؛ ولی الان ما شاهد یک تغییر مشی به سمت دانشگاه های نسل سوم و به سمت پژوهش های دانش بنیان هستیم.
نمی توان بدون تولید علم، انتظار فناوری داشت
زرقی با بیان اینکه «ما می خواهیم علم را به فناوری تبدیل نماییم و نمی توان بدون تولید علم، انتظار فناوری داشت» اظهار داشت: منتهی علمی نافع است که به مقاله ختم نشود. ما مقاله را یک مرحله گذار و یا یک سند شاهد برای کارهای بعدی می دانیم. برای همین اعتقاد نداریم که پژوهشی که فقط به مقاله ختم شود، یک پژوهش کامل است.
وی تصریح کرد: تولید علم، باید با تولید محصول، توازن داشته باشد. اگر ما می خواهیم در حوزه تولید علم، حرکت جهشی داشته باشیم و در منطقه اول باشیم، باید در این حوزه فعالیت نماییم. ولی اینکه تمام انرژی و بودجه های پژوهشی را فقط بر روی مقاله بگذاریم، مورد پسند هیچ کس نیست.
معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان این مورد که «در سالهای اخیر کیفیت مقالات، از نظر میزان رشد ارجاعات در مقایسه با تولیدات کمی مقالات، شتاب بیشتری داشته»، اظهار داشت: به اعتقاد من در سالهای اخیر؛ دو اتفاق افتاده است. یکی اینکه مقالات ما در تولید علم از نظر کیفی جلوتر رفته و از جانب دیگر؛ تنور فناوری و پژوهش های کاربردی، بمراتب داغ تر شده است.
پژوهش باید موجب رفاه و رشد اقتصادی شود
وی ضمن اشاره به اینکه با این وجود این پیشرفت، به هیچ وجه کافی نیست، افزود: ما باید شتاب و تلاش بیشتری نماییم تا خروجی پژوهش را همه احساس کنند و پژوهش موجب رفاه شود، موجب کارآفرینی، رشد اقتصادی کشور شود. زمانی که ثمره پژوهش را در اقتصاد کشور لمس کردیم، آن موقع می توانیم بگوییم که در پژوهش به کمال رسیده ایم. ولی رسیدن به این کمال مرحله مرحله است و این طور نیست که یک باره بتوانیم فناور بشویم.
زرقی درباره برنامه های معاونت تحقیقاتی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی برای توازن بین دو بخش پژوهش و فناوری توضیح داد: ما ضمن حفظ رشد پژوهشی دانشگاه، با شتاب بیشتر در ایجاد ساختارها و زیرساخت ها، مسیر را برای فناوری هموارتر می نماییم.
وی با ذکر مثالی، اظهار داشت: برای مثال در همین سالی که گذشت، مجتمع فناوری دانشگاه یا پارک علم و فناوری سلامت را راه اندازی کردیم که می تواند یکصد شرکت دانش بنیان را در خودش جای دهد. همین طور یک مرکز نوآوری طراحی کردیم که بتوانیم ایده بازارها، فکرها و کارهایی که محصول محور هستند را در آن جا رونق دهیم. ما دو مرکز رشد به ساختارهای خود اضافه کردیم؛ یکی مرکز رشد تجهیزات پزشکی و دیگری مرکز رشد فرآورده های مکمل که همه این ها در جهت محصول محوری است. از آن طرف بیوبانک مرکزی دانشگاه را برای نگهداری نمونه های بیولوژیک تاسیس کردیم تا این امکان را داشته باشیم که پژوهش های با کیفیت و عمیق را بر روی آنها انجام دهیم.
وی با بیان اینکه در این دانشگاه سهم تشویق پتنت و ثبت اختراع افزایش پیدا کرده و حق الزحمه مقاله به صفر رسیده است، اظهار نمود: در حقیقت درحال تغییر جهت و پوست اندازی هستیم و بیشتر کارهایی که پارسال انجام دادیم، عمدتا در محور فناوری بوده است. بااینکه پژوهش های بنیادی و حوزه بالینی را که دروازه های دانش را هدف قرار می دهند، تضعیف نکردیم.
از ظرفیت پژوهش کشور، به خوبی استفاده نمی شود
زرقی در پاسخ به این سؤال که آیا نتایج تحقیقات و مقالات کاربردی نیستند و یا مسئولین از یافته های تحقیقات استفاده نمی کنند؛ اظهار داشت: در اینکه از ظرفیت پژوهش کشور، درست استفاده نمی گردد، شکی نیست و این مورد تا حدودی درست است. ما باید عادت نماییم برای هر تصمیم کلانی که گرفته می شود، یک پیوست پژوهشی داشته باشیم و یک کار مطالعاتی و کارشناسی و تخصصی برای آن انجام دهیم.
وی افزود: اگر این پیوست پژوهشی وجود داشته باشد و سلایق در آن دخیل نباشد، بالتبع در نظام های تصمیم گیری به پژوهشگران رجوع می کنند. ولی وقتی به پژوهشگر رجوع نشود، پژوهشگر برمبنای سلایق شخصی خودش با بودجه های نحیفی که در اختیارش قرار می دهند، به طرح های خٌرد می پردازد. بدین سبب طرح های کلان و سفارشی باید از طرف مراکز تصمیم گیری کلان بیاید.
پژوهشگر باید قدرت حل مسئله داشته باشد
معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ضمن بیان این نکته که پژوهشگر نیز باید بگونه ای آموزش ببیند که قدرت حل مسئله داشته باشد، اظهار داشت: اگر پژوهشگر قدرت حل مسئله نداشته باشد، کسی به او رجوع نمی نماید. بدین سبب من معتقدم که این کم کاری دو طرفه است. هم پژوهشگران ما پژوهش های خودرا در مسیرحل مشکل قرار ندادند و همچنین الزامی هم برای داشتن پیوست پژوهشی و تحقیقاتی کلان انجام نشده است.
وی افزود: بطورمثال در حوزه آلودگی هوا و بهداشت محیط، چقدر پژوهشکده های بهداشت و ایمنی و... به بازی گرفته شده اند؟ و از جانب دیگر چقدر متخصص بهداشت ما اهتمام کرده پژوهش های خودرا در جهت حل مسئله آلودگی هوا جلو ببرد؟
قوانین ارتقا باید به سمت حل مسئله بروند
زرقی با بیان اینکه باید از سویی دیگر قوانین بالادستی و قوانین ارتقا نیز به موازات این خواسته تغییر کنند، اظهار داشت: قوانین ارتقای ما الان مقاله محور هستند. یک استاد دانشگاهی دوست دارد که مدارج ارتقا را طی کند؛ وقتی بخش ارزیابی، بیشتر از او مقاله می خواهد تا حل مسئله، استاد به سمت مقاله نویسی می رود. اگر روزی به او بگوییم که شما به شرطی استاد این رشته هستید که فلان مسئله را بتوانی حل کنی، شخص به سمت حل مسئله می رود.
وی تشریح کرد: وقتی به یک استاد می گوییم که شما یک مقاله با ایمپکت فلان چاپ کنی تا تو را استاد نماییم و شرط استاد شدن، یک مقاله است، آن استاد نمی آید یک موضوع کاربردی بومی را حل کند. چون آن موضوع، بومی کشور ماست و در کشور ما کاربردی است؛ بدین سبب در مجامع بین المللی خیلی مورد توجه قرار نمی گیرد و شاید به چاپ آن هم علاقه نشان ندهند.
معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی درباره اقدامات انجام شده برای ایجاد حلقه ارتباطی بین پژوهشگران و مسئولان و موضوع ترجمان دانش، اظهار داشت: سیاست های ما بیشتر تشویقی بوده، تا الزام آور؛ بطورمثال گفتیم دانشجویان دکتری پژوهشی اگر یک کار محصول محور ارائه بدهند، معادل سه مقاله ای است که طبق آئین نامه، برای دفاع لازم است. همین طور ما هزینه هایی را که بابت وام های گرنت های فناوری قرار دادیم، خیلی بیشتر از مبالغ طرح های پژوهشی است.
وی اضافه کرد: البته نمی توانیم خلاف آئین نامه ها عمل نماییم و به افراد بگوییم تا وقتی که محصول نداشته باشی، نمی توانی استاد شوی! چون خلاف آئین نامه است و از ما شکایت می کنند.
اگر انتظار جذب بودجه بیشتر داریم، باید مسائل بیشتری از کشور را حل کنیم
زرقی با بیان اینکه تردیدی وجود ندارد که بودجه های پژوهشی فوق العاده نحیف هستند، اظهار نمود: برمبنای آمار رسمی ما در کشور حدود ۰.۴ درآمد ناخالص ملی را صرف پژوهش می نماییم. در حالیکه در خیلی از کشورهای پیشرفته و همین طور کشورهای اطراف ما و کشورهای کم تر پیشرفته، این سهم بالاتر است. این عدد در کره جنوبی حدود چهار درصد و در بعضی کشورهای منطقه، بالای دو درصد است. بدین سبب تا وقتی که سهم پژوهش از تولید ناخالص داخلی، کم باشد؛ این نارضایتی وجود دارد.
وی همین طور به زاویه دیگری از این ماجرا اشاره نمود و اظهار داشت: از جانب دیگر، با عنایت به شرایط جامعه ما باید یک تلنگر هم به خودمان بزنیم. اگر ما پژوهشگران انتظار جذب بودجه بیشتر داریم، باید مسئله های بیشتری از کشور را حل نماییم. اگر مقدار مشخصی صرف پژوهش می نماییم، باید بیشتر از آن مقدار هم محصول تولید نماییم و به چرخه اقتصاد کمک نماییم، وگرنه بودجه ای که فقط صرف تولید و انتشار نتایج پژوهشی بشود، ضمن اینکه باارزش است، ولی کافی نیست.
تحقیقات کرونا، خلأهای ناشی از همه گیری را پر کرد
معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در پاسخ به سوالی در مورد تاثیر همه گیری کرونا در آمار پژوهشی این دانشگاه، توضیح داد: به هر حال کرونا در دنیا اثرگذار بوده و نمی توان اظهار داشت که تاثیری نداشته است؛ ولی در دانشگاه ما سال قبل نزدیک به ۶۰۰ مقاله در حوزه کرونا منتشر کردیم و توانستیم آن خلأ را با موضوع کرونا پوشش دهیم. کرونا یک تقاضا بود، برای پژوهش دستاورد داشت و همه به سمت کرونا جهت گیری کردند. ما محصولات فناورانه زیادی مثل کیت ها، محلول های ضدعفونی، داروها و... تولید کردیم. محصولات حول کرونا چرخید و بسیاری از مقالات با ایمپکت خوب، حول کرونا انجام شد.
وی تشریح کرد: کرونا هم تهدید بود و هم فرصت؛ فرصت از این نظر که پژوهشگران ما به سمت کارهای کاربردی رفتند، بسیاری از راهکار ها، گایدلاین ها، مطالعات درمانی، پیشگیری، داروها، اثر داشتن یا اثر نداشتن و... همه این ها حاصل نتایجی بود که انجام شد. ولی از این بابت که حضور دانشجویان در آزمایشگاه ها و صحنه محدود شد، پژوهش کلی تحت تاثیر قرار گرفته است.
زرقی با بیان اینکه کرونا، آموزش و پژوهش را بطور قطع تحت تاثیر گذاشته، اظهار داشت: ولی تحقیقات کرونا، خلأهای ناشی از همه گیری را پر و آمار پژوهشی و روند رشد را تا حدودی جبران کرد. باید جهت بررسی دقیق تاثیر کرونا بر پژوهش، آمار را با یک سال غیر کرونائی مقایسه نماییم، نمی گردد با سال قبل مقایسه کرد. اگر بخواهیم علمی صحبت نماییم، باید با همین بودجه های امسال و بی کرونا مقایسه انجام دهیم؛ ولی در مقایسه با سال گذشته، ما افت پژوهش نداشتیم.
لزوم توجه به پژوهش های مسئله محور و ثروت آفرین
معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، اصلی ترین چالش در یک سال قبل را موضوع کرونا دانست و اظهار داشت: بالاخره کرونا حضور موثر فیزیکی دانشجویان و پژوهشگران را تحت الشعاع قرار داد و برای همین است که ما بسیاری از جلسات و نشست هایمان تحت تاثیر قرار گرفت. بزرگ ترین معضل حوزه پژوهش را بحث کرونا می دانم؛ بااینکه با عنایت به اینکه ستاد فرماندهی کرونا در دانشگاه ما قرار داشت، ما توانستیم این تهدید را به فرصت تبدیل نماییم. ولی بالاخره، گرایش بیشتر بودجه های دانشگاه به سمت کرونا و حضور کم رنگ تر همکاران در دانشگاه بواسطه دورکاری و... بطور قطع لطمه های خودش را رسانده است.
وی در پاسخ به این سؤال که آیا تغییرات بوجود آمده در سطح معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، تاثیری بر روند پژوهش و سیاستگذاری پژوهش داشته است، اظهار داشت: برای دانشگاه ما، تاثیری نداشته است. چون افرادی که آمده اند، خیلی خط مشی ها را تغییری نداده اند و بیشتر هم به سمت اصلاح رفته اند. واقعیت قضیه این است که مشکلی از این نظر نداشتیم.
زرقی تصریح کرد: با عنایت به اینکه من نسبت به مسئولان جدید، شناخت طولانی دارم و می دانم درباب پژوهش، نگاه محصول محوری دارند، انتظار دارم همین نگاه را با تاکید بیشتری جلو ببرند و بیشتر سیستم به سمت پژوهش هایی برود که کاربردی و مسئله حل کن باشند.
وی در آخر خاطرنشان کرد: خوشبختانه در اجلاس معاونین کشور دیدیم که این موضوع، یکی از نقاط قوت آنها است و ما خودمان روحیه گرفتیم که معاون جدید تحقیقات وزارت بهداشت، کاملاً نگاه دانشگاه نسل سومی و نگاه یک پژوهش مسئله حل کن و نگاه یک پژوهش ثروت آفرین دارد که ما خیلی امیدوار شدیم و امیدواریم در عمل هم همچنین باشد.
منبع: javidsho.ir
این پست جاوید شو را پسندیدید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب