رئیس شورای تحول و ارتقای علوم انسانی:
ساختار شورای تحول باید تغییر کند
رئیس شورای تحول و ارتقای علوم انسانی با بیان اینکه نوشتن مقاله، سخنرانی کردن، برگزاری همایش، تالیف کتاب و نظریه پردازی اقدامات مهمی هستند، ولی برای تحول در علوم انسانی کافی نیست، اظهار داشت: ما ۹ سال پیش به این نتیجه رسیدیم که تحول در علوم انسانی محتاج یک پژوهشگاه راهبردی در علوم انسانی است، پیشنهاد تاسیس این پژوهشگاه به شورایعالی انقلاب فرهنگی داده شد، ولی با مخالفت رئیس وقت این شورا مواجه گردید و از ترس این که اصل مساله زیر سوال نرود، پیشنهاد خویش را پس گرفتیم.
به گزارش جاوید شو به نقل از ایسنا، دکتر غلامعلی حداد عادل امروز در مراسم افتتاحیه ششمین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی که در سالن همایش های صدا و سیما برگزار شد، با اشاره به اینکه ۱۲ سال است که مسئولیت شورای تحول و ارتقای علوم انسانی را از جانب شورایعالی انقلاب فرهنگی برعهده دارم، اظهار داشت: آن چه که مهم می باشد، رسیدن از نظر به عمل است و این مورد احتیاج به مدیریت دارد.
وی افزود: مبحث مهم دیگر رسیدن از آرمان گرایی به حقیقت است. همچنان که در ۴۳ سال قبل به این صورت بوده و ده ها همایش برگزار شده و می شود، ولی تا وقتی که پا به دانشگاه و برنامه های درسی نگذاریم، دانشگاه کار خویش را انجام می دهد و حوزه و دغدغه مندان علوم اسلامی هم حرف خویش را می زنند، بنابراین تغییری صورت نمی گیرد.
رئیس شورای تحول و ارتقای علوم انسانی با اشاره به اینکه در شروع به این نتیجه رسیدیم که تحول در علوم انسانی را باید به دست استادان دانشگاهی که به علوم انسانی اسلامی معتقدند انجام دهیم، خاطرنشان کرد: یک شورای حداکثر ۲۰ نفره قادر نیست برای علوم انسانی به این وسعت تصمیم بگیرد. بنابراین در شورای تحول در علوم انسانی، اولویت را به ۱۶ رشته دادیم و برای هر رشته یک کارگروه خاص مشخص کردیم که اساتید دانشگاه و حوزویان هر رشته در آن عضویت دارند.
وی افزود: تک تک اعضای این کارگروه ها با نظر شورای تحول انتخاب می شوند و هر یک از آنها دارای گروههای فرعی هستند و بیشتر از ۴۰۰ نفر در برنامه تحول در علوم انسانی فعالیت دارند.
حداد عادل رشته های حقوق، علوم سیاسی، علوم اجتماعی، روانشناسی، علوم تربیتی، اقتصاد، تاریخ، مدیریت ارتباطات، زبان های خارجی، مطالعات زنان، فلسفه، کلام جدید، مشاوره و راهنمایی، هنر و معماری را رشته های دارای اولویت دانست و اظهار داشت: ما در این رشته ها چهار مبحث محتوای دروس، استاد، دانشجو و رساله و مجلات پژوهشی را بعنوان چهار ستون مهم می دانیم، ولی در ۱۲ سال قبل کار ما عموما تمرکز محتوای دروس بوده است.
وی افزود: کارگروه های ما عموما متمرکز بر تاسیس رشته، تدوین برنامه، تصویب برنامه و تألیف کتاب از دل برنامه بوده، ۱۰۴ برنامه درسی دانشگاهی را در سطوح مختلف تصویب کردیم که بسیاری به صورت تأسیس بوده و در بعضی اصلاحات اساسی بوجود آمده است.
حداد عادل، رشته اقتصاد را بعنوان نمونه ای از این اصلاحات نام برد اظهار داشت: چهار سال حوزویان آشنا با اقتصاد دانشگاهی و اقتصاد اسلامی در رشته اقتصاد کار کردند تا محتوای درسی را از نو بنویسند.
وی برنامه های تحول را در چهار جبهه اساسی اصلاح شدن، بومی سازی، روز آمدی و کارآمدی عنوان نمود و اظهار داشت: ده ها برنامه را با این شیوه اصلاح کردیم و جلسات نقد و بررسی برای هر برنامه با اساتید زبده برگزار کرده و تلاش می نماییم اساتید را آگاه کرده و از نظراتشان استفاده نماییم.
حداد عادل به رابطه خوب میان حوزه علمیه و شورای تحول علوم انسانی اشاره نمود و اظهار داشت: حوزویانی که به تعبیر من «دو زیست» هستند و هم درس حوزوی و هم درس دانشگاهی می خوانند، می توانند زبان مشترک این دو بخش باشند.
وی اظهار نمود: اظهار نظر، اختلاف نظر و اختلاف سلیقه بین این دو بخش، وجود داشته؛ ولی با یکدیگر صحبت کردند و نهایتا شورای تحول تصمیم گیری کرده است. برخی اساتید دانشگاه پس از اینکه با روحانیون به گفتگو می نشینند، اظهار می کنند که ما تصور نمی کردیم اینطور تخصصی و منطقی بحث شود.
رئیس شورای تحول و ارتقای علوم انسانی ضمن اشاره به کوشش برای تالیف کتاب از دل این برنامه ها، اظهار داشت: استاد و دانشجو به کتاب نیاز دارند. تخمین زده ایم که از دل برنامه ریزی های جدید بین هفت هزار تا ۱۰ هزار کتاب متولد می شود.
وی اضافه کرد: هم اکنون ما حدود ۵۰۰ کتاب در خط تولید داریم. تا کنون ۵۰ کتاب هم انتشار یافته که جزو کتابهای درسی شده است.
حداد عادل با اشاره به اینکه ما ملزم به تحول در علوم انسانی شده ایم، ولی لوازم این کار چنان که باید، فراهم نیست، اظهار داشت: تحول علوم انسانی یک کار قطعی، دفعی و موقت نیست. یک فرایند است و باید مستمر باشد و نمی توان گفت ظرف یک یا پنج سال تمام می شود. در علوم انسانی چنین چیزی معنا ندارد.
وی افزود: ما ۹ سال پیش به این نتیجه رسیدیم که تحول در علوم انسانی محتاج یک پژوهشگاه راهبردی در علوم انسانی است. برنامه های ما احتیاج به مطالعه و ارزیابی دارد، بازخوردهای آن بررسی و سنجش شود، کتابها باید بررسی شوند، مطالعات تطبیقی صورت گیرد و... متناسب با هر رشته باید یک پژوهشکده با گروه تحقیقاتی داشته باشیم که اعضای آن وظیفه دیگری نداشته باشند و روزانه به بررسی این موارد بپردازند.
حداد عادل با اشاره به اینکه پیشنهاد تاسیس این پژوهشگاه به شورایعالی انقلاب فرهنگی داده شد، ولی با مخالفت رئیس وقت این شورا مواجه گردید، تشریح کرد: ما از ترس این که اصل مساله زیر سوال نرود، پیشنهاد خویش را پس گرفتیم و پس از آن هم به طریق اولی زمینه این کار وجود نداشت.
وی توضیح داد: پس از این مسأله، ما حرف هایی می شنیدیم که از تعجب شاخ در می آوردیم! که «علم، علم است، غربی و شرقی ندارد، اسلامی و غیر اسلامی ندارد!» حرفهای عجیبی که من رغبتی به تکرار آن ندارم. در این فضا انتظار کمک، انتظار عبثی بود.
رئیس شورای تحول و ارتقای علوم انسانی، به رویکرد دیگری در رویارویی با علوم انسانی اسلامی اشاره نمود و اظهار داشت: حقیقت دیگر این است که برای ایجاد تحول در علوم انسانی نمی توان رشته های موجود را تعطیل کرد تا تحول اتفاق بیفتد. برخی دوستان حسن نیت داشتند و عضو شورا بودند و از اول شورا عقیده داشتند که این علوم انسانی، غربی است، جهان بینی مادی دارد و با اعتقادات ما سازگار نیست و ازاین رو نخستین کاری که باید شود، این است که همه این رشته ها باید تعطیل شود تا ما برنامه جدید دهیم.
وی با اشاره به اینکه ما تجربه تعطیلی دانشگاه ها در اول انقلاب را داشتیم، اظهار داشت: نمی گردد این همه متقاضی علوم انسانی را متوقف کرد و اساتید و دانشجویان را بلاتکلیف گذاشت، این کار سبب ایجاد یک مسأله اجتماعی می شود. با این وسعت و عمق علوم انسانی، نمی توان ظرف دو سه سال این کار را انجام داد. این دوستان، این مورد را برنتافتند.
حداد عادل تصریح کرد: ما باید این هواپیما را درحال پرواز تعمیر کنیم؛ این حقیقت علوم انسانی است.
وی به اهمیت همکاری شورایعالی انقلاب فرهنگی و وزارت علوم با شورای تحول در علوم انسانی اشاره نمود و اظهار داشت: ضعف بزرگ ما و مشکل بزرگ ما تابحال همین بوده است. در گذشته تا پیش از دولت جدید، ما از میزان این همکاری راضی نبودیم. با تصویب خود مسؤلان وزارت علوم، برنامه ای تدوین و تصویبو به دانشگاه ها ابلاغ گردید، همان وزارت علوم از سمت دیگر بخشنامه کرد به دانشگاه ها که شما می توانید در مورد رشته ها خودتان برنامه بدهید.
وی اظهار داشت: ما مشکلی با برنامه دادن دانشگاه ها نداریم ولی تغییرات اعمال شده را برای ما در شورای تحول بفرستند که ما هم نظر دهیم. ولی این کار را نمی کنند یعنی نقض غرض ایجاد می کنند و چوب لای چرخ می گذارند.
حداد عادل ابراز امیدواری کرد: با تغییرات بوجود آمده این مشکلات اتفاق نیفتد و افزود: ای کاش مسؤلان وزارت علوم هم در این برنامه حضور داشتند.
وی اظهار نمود: ساختار شورای تحول باید تغییر کند. داشتن چند اتاق یا طبقه برای چنین کار عظیمی، با این شرایط امکان پذیر نیست. مرتب می گویند بودجه نیست و حقوق کارمندان ما را قطع می کنند. باید برای چنین تحولی لوازم از هر جهت فراهم گردد.
رئیس شورای تحول و ارتقای علوم انسانی، چاپ کتاب را یکی دیگر از مشکلات این شورا دانست و اظهار داشت: کتاب ها از دل این برنامه ریزی ها بیرون می آید، ما بنا بر این داشتیم که همه کتابهای خودمان و مطالعه تدوین کتابهای علوم انسانی دانشگاهی را به سازمان سمت بسپاریم. چون اگر به انتشارات متفرقه بسپاریم، با این وضعیت و مشکلات چاپ و نشر گرفتار می شویم.
وی به اشاره به وظیفه سازمان سمت افزود: فلسفه ایجاد سازمان سمت همین است که در راه تحول علوم انسانی و ایجاد علوم انسانی اسلامی، کتابهایی چاپ و تألیف کند. تألیف را ما بر عهده گرفتیم ولی آنها متاسفانه از عهده چاپ هم بر نمی آیند. سازمانی با این ساختمان و تعداد کارمندان در حدود دوسال گذشته، ۲۰ کتاب هم برای ما چاپ نکرده است.
حداد عادل با اظهار خوشنودی از تشکیل ستاد راهبری علوم انسانی اسلامی، اظهار داشت: خوشبختانه در حوزه غیر از مجمع عالی علوم انسانی اسلامی و غیر از انجمن های تخصصی و شورایی که تشکیل دادند، به تازگی با مدیریت آیت الله اعرافی، یک ستاد راهبری علوم انسانی اسلامی تشکیل شده و ما از آن استقبال کردیم و امیدواریم توجه عالیترین سطح مدیریت حوزه، به مسأله علوم انسانی سبب تقویت همکاریهای ما با حوزه شود.
وی به لزوم ورود دانشگاه ها به تحول علوم انسانی اسلامی، اشاره نمود و اظهار داشت: باید دانشگاه ها در این حوزه فعال باشند. ولی سوالی که وجود دارد، این است که دانشگاه ها چگونه باید وارد شوند که کار از دست نرود. باید الگویی در این تحول حاکم باشد و ما به دنبال راهی هستیم که هم نظر شورایعالی انقلاب فرهنگی و نظر رهبری را تأمین نماییم و هم در دانشگاه ها فعال باشند. دانشگاه هایی مثل دانشگاه تهران، علامه طباطبایی، شهید بهشتی و.... علاقه به همکاری نشان دادند و ما به دنبال نزدیک کردن این دو بخش هستیم.
حداد عادل، قرار دادن یک مبحث مشخص برای هر سال در کنگره های آینده علوم انسانی را پیشنهاد کرد تا در همان مبحث مقاله به کنگره ارسال شود و اظهار داشت: در غیر این صورت، هر کسی در هر موضوعی مقاله نوشت و در کارگروه خواند، تنها مقاله چاپ می شود و در قفسه می ماند.
وی همینطور اظهار داشت: اولویت مهم طرح این سوال است که اسلامی کردن علوم انسانی به چه معناست؟ این مورد باید از اجمال به تفصیل برسد و مشخص شود در هر رشته چه مفهوم دارد؟
حداد عادل پرداختن به مبانی فلسفی علوم انسانی اسلامی را مبحث مهم دیگری عنوان نمود و اظهار داشت: فلسفه اسلامی که اوج آن در حکمت صدرایی است، در تاریخ از معرفت شناسی و هستی شناسی تجاوز نکرده است. ما بر خلاف اروپایی ها از دل فلسفه خودمان، فلسفه های کاربردی بیرون نکشیده ایم. فلسفه علوم طبیعی بر پایه مبنای اسلامی، تدوین نکرده ایم. ما فلسفه علوم مختلف را تدوین نکرده ایم.
وی تصریح کرد: اسلامی کردن مستلزم آن است که این مبانی مکتبی و جهان بینی فلسفی خودمان را که از دل آنها یک عالم زاده می شود، باید مشخص نماییم. در غرب این کار انجام شده است و ۴۰۰ سال سنت و تجربه در این کار دارند. ما ۴۰ سال است که به این فکر افتادیم. این می تواند مبحث یکی از کنگره ها باشد."
حداد عادل در انتها مبحث فضای مجازی و تأثیر آن در زندگی بشر امروز را مبحث مهم دیگری دانست که باید متخصصین علوم انسانی آنرا مورد بررسی قرار دهند.
منبع: جاوید شو
این پست جاوید شو را پسندیدید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب