چطور میتوان اثرگذاری تحقیقات را در جامعه افزایش داد؟
جاوید شو: پژوهشگران با انجام یک مطالعه، عوامل موثر بر افزایش اثرگذاری تحقیقات را از نظر اعضای هیأت علمی بررسی کردند.
به گزارش جاوید شو به نقل از ایسنا، بواسطه رشد چشم گیری که در سالهای اخیر در میزان مقالات علمی ایرانیان در سطح جهان حاصل شده است، خیلی از مسئولان و سیاست گذاران علمی بر لزوم توجه همزمان به مسائل جامعه در پژوهش های دانشگاهی تاکید می کنند. این دیدگاه وجود دارد که رشد فزاینده تولیدات علمی در جهان به حل مشکلات مختلف اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و زیست محیطی که در کشور وجود دارد، کمک چندانی نکرده است.
با توجه به این موضوع؛ پژوهشگران با انجام یک مطالعه به بررسی این مساله پرداختند که خود ِ پژوهشگران نسبت به اثرگذاری اجتماعی پژوهش هایشان، چه دیدگاهی دارند؟
از آن جا که دانشگاه تبریز یکی از دانشگاه های جامع کشور است و در رتبه بندی های مختلف ملی و جهانی دانشگاه های جهان، اغلب در بین دانشگاه های برتر کشور قرار می گیرد، اعضای هیئت علمی این دانشگاه بعنوان جامعه پژوهش انتخاب شدند.
در این تحقیق 153 نفر از اعضای هیئت علمی گروههای آموزشی فنی و مهندسی، علوم انسانی، علوم پایه و کشاورزی دانشگاه تبریز مشارکت داشتند و برای جمع آوری اطلاعات موردنیاز، از پرسش نامه استفاده شد.
داده های به دست آمده از این مطالعه نشان داد که خود اعضای هیئت علمی نیز اثرگذاری اجتماعی متوسطی برای پژوهش های خود قائل هستند.
بر اساس نتایج به دست آمده، بین خودارزیابی اعضای هیئت علمی دانشگاه تبریز، نسبت به میزان اثرگذاری اجتماعی پژوهش هایشان و مرتبه علمی آنها، ارتباط معناداری وجود ندارد. در کل ارزیابی پژوهشی اعضای هیئت علمی و پروسه ارتقای آنها به شکلی است که کمتر بر اثرات اجتماعی پژوهش های آنها تاکید می شود. این مساله موجب می شود که اعضای هیئت علمی بیشتر بر روی انتشارات دانشگاهی و پیش برد مرزهای دانش تمرکز کرده و از توجه به اثرات گسترده پژوهش غافل شوند. امری که در خودارزیابی آنها نیز قابل مشاهده می باشد. هر چند اعضای هیئت علمی بعد از طی مراحل ارتقا، می کوشند نسبت به اثرات اجتماعی تحقیقات توجه بیشتری کنند و خودارزیابی بیشتر اساتید مرتبه بالاتر نیز این چنین نشان می دهد؛ اما این تفاوت ها چندان محسوس نیست.
بررسی های این مطالعه حاکی از آنست که طرح های درون دانشگاهی اعضای هیئت علمی بر روی اثرگذاری اجتماعی تحقیقات بی تاثیر بوده؛ اما بین تعداد طرح های برون دانشگاهی و میزان خودارزیابی اثرگذاری اجتماعی تحقیقات رابطه معنادار مستقیم وجود دارد.
طرح های درون دانشگاه ی مانند سایر پژوهش های دانشگاهی برمبنای پیش برد مرزهای دانش و برون دادهای علمی ارزیابی می شود. بدین سبب اعضای هیئت علمی مجری اینگونه طرح ها، بیشتر از اثرات اجتماعی، به شانس انتشار نتایج مستخرج از طرح ها توجه می کنند. طرح های برون دانشگاهی به طور معمول به مسائل و مطالبی می پردازند که سازمان ها و نهادهای در رابطه با صنعت و جامعه با آنها مواجهند. بدین سبب اعضای هیئت علمی مجری این طرح ها، هنگام اجرای پژوهش با مسائل واقعی جامعه بیشتر درگیر شده و هنگام ارزیابی، اثرگذاری اجتماعی پژوهش های شان را بیشتر ارزیابی می کنند.
همچنین نتایج به دست آمده حاکی از آن بود که بین تعداد مقالات منتشرشده در نشریات داخلی و بین المللی اعضای هیئت علمی دانشگاه تبریز و میزان خودارزیابی آنها نسبت به اثرگذاری اجتماعی پژوهش هایشان رابطه معناداری وجود ندارد.
البته پژوهشگران در تبیین این یافته می گویند: خود اعضای هیئت علمی نیز انتشار مقالات در مجلات داخلی و بین المللی را در مسیری متفاوت از اثرگذاری اجتماعی تحقیقات می نگرند و انتشار مقالات بیشتر بر ارزیابی آنها نسبت به اثرگذاری اجتماعی پژوهش هایشان تاثیری نگذاشته است. البته بی توجهی نهادها و سازمان هایی که می توانند از نتایج پژوهش های منتشرشده بصورت مقاله در مجلات علمی بهره مند شوند؛ یکی دیگر از دلایلی است در این مساله دخیل است.
طبق نتایج این مطالعه اعضای هیئت علمی که ارتباط کاری با خارج از دانشگاه داشته اند، اثرگذاری اجتماعی پژوهش های خودشان را نسبت به اعضایی که مسئولیت اجرائی خارج از دانشگاه نداشته اند، بیشتر ارزیابی کرده اند. می توان گفت ارتباط کاری با سازمان های خارج از دانشگاه، موجب می شود اعضای هیئت علمی پژوهش های خودرا به سمت موضوعات و مسائل واقعی جامعه سوق داده و اثرگذاری پژوهش های خودرا بیشتر ارزیابی کنند.
در مجموع نتایج این مطالعه حاکی از آنست که از نظر اعضای هیئت علمی دانشگاه تبریز، متغیرهای «تعداد طرح های برون دانشگاهی» و «داشتن ارتباط کاری با سازمان های خارج از دانشگاه»، متغیرهای موثر روی میزان اثرگذاری اجتماعی پژوهش های آنها است.
پژوهشگران این مطالعه برمبنای نتایج به دست آمده می گویند: برای افزایش اثرگذاری اجتماعی پژوهش ها، باید برنامه ریزی های لازم برای درگیر ساختن اعضای هیئت علمی با مسائل و موضوعات واقعی جامعه صورت گیرد.
در انجام این تحقیق هاشم عطاپور، افشین احمدی پور و پریوش اکبرزاده؛ پژوهشگران گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه تبریز مشارکت داشتند.
یافته های این مطالعه تابستان سال جاری بصورت مقاله علمی با عنوان «خودارزیابی اعضای هیئت علمی دانشگاه تبریز نسبت به اثرگذاری اجتماعی پژوهش های دانشگاهی شان» در فصل نامه مطالعات میان رشته ای در علوم انسانی زیر نظر مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، انتشار یافته است.
منبع: جاوید شو
این پست جاوید شو را پسندیدید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب