كرونا و فرهنگ جدید زندگی - ۹، استاد علوم ارتباطات :
مسأله جدید ما در دوران كرونا واقعیت مجازی است یا حقیقی؟
جاوید شو: روح الله مهرجو معتقد می باشد ضرورت فاصله گذاری اجتماعی موجب شود كه دنیای مجازی همان واقعیت حقیقی باشد كه انسان در آن زندگی خودرا ادامه خواهد داد.
خبرگزاری مهر - گروه فرهنگ: روح الله مهرجو، نویسنده، محقق و پژوهشگر اجتماعی و استاد دانشگاه، تحصیلات آکادمیک خودرا در حوزه علوم ارتباطات اجتماعی پشت سر گذاشته و در باره دنیای مجازی تحقیقات بسیاری انجام داده است. او دغدغه فراوانی برای چگونگی دنیای ارتباطات در آینده بشر دارد. کرونا هم مزید بر علت شد که نگرانی های وی در کنار تمام خوشبینی که به آینده دارد تشدید شود. سؤالی که خود مهرجو هم آنرا مطرح می کند و البته پاسخ مشخصی را بر آن متصور نیست این است که تکنولوژی در آینده چه چیزهایی بر امروز خواهد افزود. مهرجو معتقد می باشد که خلاقیت و نوآوری بشر در اینجا ختم نشده و همچنان باید منتظر شگفتی های دیگری نیز باشیم. شگفتی هایی که شاید کرونا آنرا تسریع کند. به عبارت دیگر ضرورت فاصله گذاری اجتماعی موجب شود که دنیای مجازی همان واقعیت حقیقی باشد که انسان در آن زندگی خودرا ادامه خواهد داد. این محقق و پژوهشگر معتقد می باشد شاید در آینده تنها یک دنیا داشته باشیم و آن هم دنیای مجازی باشد.
به نظر می رسد ظهور کرونا معنای «ارتباط» میان آدمیان را با تحولی جدی مواجه کرده است، از یک سو آنرا محدود و منضبط کرده و بیش از پیش آنرا به درون فضای موسوم به «مجازی» کشانده و از طرف دیگر امکان بازاندیشی جدی درباره لزوم ها و ظرفیت های ارتباط انسانی را به وجود آورده است. آیا می توان انتظار فصل جدیدی از ارتباط انسانی در دوره پساکرونا در ایران را داشت؟
بدون تردید در دنیای پسا کرونا، با تغییراتی در سبک زندگی انسان و برخی رویدادهایی که به زندگی روزمره انسان باز می گشت، متفاوت خواهد بود. بشر و سایر موجودات زنده در طول حیاتشان بر روی زمین بارها از این دست تغییرات را شاهد بودند که موجب شده، سبک زندگی و رفتار انسان و سایر موجودات تغییر کند. گاهی یک نوع جاندار چه گیاه و یا چه حیوان توان ادامه حیات خودرا نداشته است و دیگر بر روی زمین زندگی نمی نماید. هرچند که بگفته بعضی از محققین انسان ها با گونه های مختلفی بر روی زمین زندگی می کردند که تنها انسان خردمند توانسته است تا کنون دوام آورد. بدین سبب کرونا نیز یکی از همین رویدادها است که شاید از آن بعنوان عصر کرونا و از انسان های آینده بعنوان انسان پساکرونا یاد شود. بدون تردید این اتفاقات می تواند بر روی دی ان ای انسان ذخیره شود و به آیندگان نیز منتقل گردد. در این میان ارتباط که بیش از هر اتفاق یا رویدادی در معرض تغییر و تحول است، دگرگون خواهد شد. شاید دیگر انسان ها با هم روبوسی نکنند و یا دست ندهند و اگر شرایط ادامه پیدا کند، انسان روشی دیگری برای برخورد با یکدیگر بیابد که تماسهای فیزیکی کم شود. این روزها انسان ها ترجیح می دهند بوسیله فضای مجازی با یکدیگر ارتباط برقرار کنند و ممکنست این اتفاق در رفتار انسان نهادینه شود و ذهن خلاق بشر حتی راه های ساده تر و دسترس پذیرتر از شبکه های اجتماعی بیابد. در واقع می توان گفت بطور قطع در گوشه ای از جهان امروز فرد یا افرادی ایده های جدیدی در ذهن می پرورانند ومشخص نیست، چه آینده ای در انتظار انسان است. قبل از شیوع ویروس کرونا سناریوهایی برای دنیای ارتباطات و رسانه با وجود هوش مصنوعی عمومی مطرح می شد که بطور قطع با این شرایط در این سناریوها تغییراتی نیز به وجود خواهد آورد. در واقع باتوجه به پیشرفت بشر از انقلاب صنعتی تا به امروز نمی توانیم درباره آینده بطور قطع نظر بدهیم و یا اینکه بگوییم پیشرفت بشر متوقف شده است. بااینکه هیجان بسیاری دارم که بدانم چه چیزهایی تغییر خواهد کرد، اما به همان اندازه نیز وحشت دارم شاید همانطور که امروز دلمان جهت زندگی در دهه های ۶۰ و ۷۰ و حتی ۸۰ شمسی تنگ شده است، در آینده تغییرات تکنولوژی موجب شود برای امروز هم دلتنگ شویم.
به نظر می رسد نوع ارتباطات مجازی ناگزیر در زندگی بعد از کرونا، در خیلی از عادات روزمره، حیات متعارف و فرهنگ عمومی رایج تغییر به وجود آورده اند. این پدیده حتی اشکال کسب و کار را هم گرفتار تحول کرده است، از خلال این تغییرات تا چه حد می توان نوعی تحول در سبک زندگی فرهنگی و اجتماعی را پیش بینی کرده و انتظار داشت؟
همانطور که تکنولوژی رفتار و فرهنگ آدمی را در طول تاریخ تغییر داده و سبک زندگی او را دگرگون کرده است، زندگی در دوران کرونا نیز تغییرات خودرا بر جای خواهد گذاشت. افرادی که این تغییرات را درک کنند و زندگی و کسب و کار خودرا با آن وقف دهند، موفق خواهند شد و افرادی که این مسأله را درک نکنند با مشکل مواجه می شوند. اینجا نقش دولت و مجلس حائز اهمیت می باشد دولت نباید مردم را به حال خود رها کند بلکه باید آموزش و آگاهی لازم را به مردم بدهد. دولتیان و مجلسیان نمی توانند نسبت به این مسأله بی تفاوت باشند. در اصل باید این نکته را از یاد نبرند که آنها نسبت به زندگی مردم مسؤول هستند. این تغییرات خصوصاً در کسب و کارها ممکنست خیلی از افراد با مشکل مواجه کند. بطور قطع تغییرات در بعد اقتصادی زیاد خواهد بود و وقتی این اتفاق روی دهد، تمامی ابعاد زندگی انسان دگرگون می شود. چونکه اقتصاد پایه های زندگی را مشخص می کند.
شما بعنوان یکی از نویسندگان کتاب «مقدمه ای بر واقعیت مجازی و واقعیت افزوده» ارزیابی تان از واقعیت مجازی و واقعیت افزوده در دوران پساکرونا در جامعه ایرانی چیست؟ لطفاً ضمن اشاره ای مختصر به این دو نوع واقعیت توضیح دهید تفسیرتان از این واقعیت ها در دوران شیوع ویروس کرونا تا چه حد تأیید شده یا تحول پیدا کرده اند؟
استفاده از محیط مجازی، کاربردهای واقعی و توان واقعی بالقوه فوق العاده ای دارد بطوریکه کاربران می توانند مدلی شبیه زندگی را تجربه کنند یا در محیطی امن قدم بزنند و درعین حال بر روی آن محیط کنترل داشته باشند.
واقعیت مجازی، یک محیط سه بعدی شبیه سازی شده است که کاربر می تواند به شکلی با آن ارتباط برقرار کند که گویی یک محیط فیزیکی واقعی با کلی جزئیات است. کاربر، محیط را در صفحه های نمایشی می بیند که معمولاً بر روی عینک های ویژه سوار شده است. وسایل ورودی خاص، همچون دستکشها یا لباس های مجهز به حسگرهای حرکت یاب، عملیات کاربر را تشخیص می دهد. می توان ادعا کرد که استفاده از قابلیت های واقعیت مجازی می تواند هزینه های بالای آموزش با بهره گیری از تجهیزات آموزشی که ناشی از کمبود در تعداد و قیمت گران آنها می باشد را کم کند و با خلق یک محیط واقعی برای آموزش، کارایی سیستم های آموزشی و روند یادگیری را بهبود بخشد.
واقعیت افزوده نیز جدا از فضای سرگرمی و جذابی که ایجاد می کند، فواید فراوانی در زندگی بشر دارد که بواسطه همین فواید جایی برای خود در زندگی روزمره بشر باز کرده است. الان در اقصی نقاط دنیا مجلات و اپلیکیشن هایی مورد استفاده واقع می شوند که به وفور با بهره گیری از ظرفیت واقعیت افزوده بر جذابیت خود افزوده اند.
از این مباحث تئوریک که بگذریم، در واقع دوران کرونا تأییدی بر واقعیت مجازی و واقعیت افزوده بود. در دنیای پساکرونا دیگر نمی توانیم به آموزش به چشم کلاس، صندلی و تخته سیاه بنگریم که معلم در آن متکلم وحده است، آموزش دیگر به روشی که میرزا حسن رشدیه در زمان مظفرالدین شاه به ایران آورد نخواهد بود و ما به پیش از آموزش در دوران کرونا باز نخواهیم گشت. امروز مدارس و دانشگاه ها به صورت مجازی آموزش می بینند. از سیما دروس خودرا می شنوند و می بینند و در اصل واقعیت مجازی را محقق کردند. رسانه ها نیز همین طور در دوران تعطیلی تنها امیدشان فضای مجازی بود و در آینده نه چندان دور، باید گفت فضای مجازی همان فضای واقعی است و همه کارهای انسان در آن انجام می شود.
کرونا زندگی با «رسانه» و «مدیوم ها» و «فضای مجازی» را تشدید کرد، این مسئله را نوعی امکان برای فصل جدید زندگی با نکات مثبت فرهنگی و اجتماعی و ارتباطاتی می بینید یا نه، زمینه ساز نوعی لطمه فرهنگی و اجتماعی و ارتباطی که حیات واقعی را گرفتار تزلزل خواهد کرد؟
بدون تردید ما شرایط خیلی خوبی نخواهیم داشت چونکه همچون سایر تکنولوژی هایی که به ایران رسید و ما آنرا درک نکردیم، بدین سبب ابعاد منفی آن بر ابعاد مثبتش چیره می یابد و همان تجربه که به فیلترینگ ختم شد، برای دوران پسا کرونا هم رخ خواهد داد و دنیای جدید ارتباطات که در پیش است، ما را غافل گیر می کند. همانطور که قرن بیستم برای ایران با گاو آهن آغاز شد اما با انرژی اتمی به پایان رسید. قرن بیست و یکم نیز معین نمی باشد چه چیزی برای ایران پسا کرونا در نظر گرفته باشد. بدین سبب دنیای مجازی که پیش بینی می شود باتوجه به دستاوردهای بشر در عرصه هوش مصنوعی عمومی دگرگون شود، ممکنست با واقعیت های ما فاصله بگیرد و همین گپ ایجاد شده، جهت زندگی خصوصی و اجتماعی انسان مشکل ایجاد کند. واقعیت این است که جامعه ایرانی آماده ورود به این دنیا نیست و وظیفه دولت می باشد که آنرا آماده کند.
منبع: جاوید شو
این پست جاوید شو را پسندیدید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب