یادداشت های مأموریت فرهنگی در قرقیزستان – ۳۵
گل های زبان فارسی در گلستان بیشكك ملاحت مامداوا
ملاحت مامداوا از سال ۱۹۹۳ میلادی در قرقیزستان ساکن شده و بیشتر از ۲۵ سال است که در این گوشه از آسیای مرکزی به فعالیت در حوزه ایرانشناسی و آموزش زبان فارسی مشغول می باشد.
به گزارش جاوید شو به نقل از مهر، سیزدهمین یادداشت از سلسله یادداشت های غیراداری پرویز قاسمی، رایزن فرهنگی ایران در قرقیزستان مطلبی بود درباره نورلان بیگ بالتابایف، یکی از استادان زبان فارسی در این کشور. قاسمی در آن یادداشت نورلان بیگ را یکی از گل های زبان فارسی در گلستان بیشکک خوانده بود. وی در سی وپنجمین یادداشت خود هم به معرفی یکی دیگر از چهره های شاخص زبان فارسی در بین قرقیزها پرداخته است. این یادداشت را در ادامه بخوانید:
سال های ۹۰ میلادی بود. تازه فروپاشی صورت گرفته بود و جمهوری های آسیای مرکزی و قفقاز به استقلال رسیده بودند. سال هایی پرتلاطم در همسایه شمالی آن زمان ایران و ظهور کشورها و دولت هایی جدید. تاپیش از آن؛ ایران با کشور ابرقدرتی بنام شوروی همسایه بود و البته نگاه ها هم غالباً امنیتی بود. سایه ای از ترس حتی برکسانی که به شکلی با زبان روسی سروکار داشتند؛ وجود داشت. با فروپاشی، این سایه ها هم رخت بربست. راه ها دیگر باز و هموار شده بود و گروه گروه هیأت های فرهنگی و ادبی و دینی از جمهوری ها به ایران می آمدند.
زبان روسی آن سال ها در ایران مثل امروز رونق نداشت و افراد روسی دان بویژه در مراکز دولتی کم، بلکه کمتر از انگشتان دو دست بود. آن زمان من تازه دانشجوی سال سوم زبان روسی دانشگاه تهران بودم و انگیزه ام برای فراگیری و تسلط به زبان روسی دوچندان شده بود. همان سالهای اول فروپاشی و استقلال جمهوری ها بازار همایش ها و کنفرانس های بین المللی در موضوعات فرهنگی داغ داغ بود.
جمهوری های تازه استقلال یافته شوروی سابق در برنامه های فرهنگی بین المللی کشورمان در مرکز توجه قرار گفته بودند. باتوجه به این رویکرد و فرصت مهم جدید بوجود آمده؛ معاونت بین الملل آن زمان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تلاش ها و قعالیت هایی را برای ارتباط گرفتن هر چه بیشتر فرهنگی با هریک از کشورهای جدید حوزه فرهنگی تمدنی ایران آغاز نمود و با عنایت به اهمیت موضوع؛ حتی در این راستا اداره کلی باعنوان اداره کل فرهنگی کشورهای مشترک المنافع در همان معاونت ایجادشد. برگزاری همایش ها و کنفرانس های بین المللی در مبحث ایرانشناسی و زبان فارسی با محوریت و حضور شرقشناسان؛ ایرانشناسان و استادان زبان فارسی جمهوری های استقلال یافته و هم ترجمه و انتشار آثار آنان در دستور کار بخش بین الملل ارشاد؛ شورای گسترش زبان فارسی و هم انتشارات بین المللی الهدی قرارگرفته بود.
حالا در کنفرانس هایی که برگزار می شد شاهد حضور جمع زیادی از ایرانشناسان؛ شرقشناسان و استادان زبان فارسی از مناطقی بودیم که تا مدتی پیش از آن در ترکیب شوروی تعریف می شدند و امکان حضور در چنین برنامه هایی را به علت سیستم بسته دوره شوروی نداشتند: هیأت های آذری؛ تاجیکی؛ ترکمنی؛ قرقیزی؛ قزاقی؛ ارمنی؛ ازبکی؛ روسی؛ گرجی و… و در چنین وضعیتی احتیاج به افرادی که به زبان روسی آشنا و مسلط باشند؛ خیلی بیشتر بود.
از جمله برخی کنفرانس ها و همایش های بین المللی آن دوره که تاریخش به تاریخ شمسی ما بازه زمانی بین سالهای ۱۳۶۹-۱۳۷۴ را در برمی گیرد می توان کنفرانس ها و همایش های بین المللی ایرانشناسان قفقاز، ایرانشناسان و استادان زبان فارسی کشورهای مشترک المنافع، کنفرانس بین المللی کمال خجندی، کنفرانس بین المللی استاد شهریار، مراسم های سالانه سالگرد ارتحال امام و ویژه برنامه های سالگرد پیروزی انقلاب و دهه فجر، با حضور تعداد زیادی از مهمانان خارجی عمدتاً از جمهوری های شوروی سابق و… را یاد شده قرار داد.
بدلیل آشنایی به زبان روسی دیگر تقریباً عضو ثابت ستاد بین المللی این کنفرانس ها شده بودم. تعداد اعضای هیأت های اعزامی این کشورها جهت شرکت در کنفرانس ها بویژه از جمهوری های تاجیکستان و آذربایجان بعضاً زیاد و حتی خارج از معمول بود. البته ارمنی ها هم کم نبودند. یکی از کارهای اولیه ای که در بدو ورود این هیأت ها صورت می گرفت تهیه فهرست و سیاهه ای درست وکامل از ترکیب هیأت ها بر مبنای مشخصات درج شده در گذرنامه هایشان بود.
با توجه به اینکه در اوایل کار در مجموعه ستاد تنها یک نفر بود که با زبان روسی و الفبای سیریلیک آشنایی داشت تهیه این فهرست و ثبت نام درست و کامل اعضای هیات هایی که از جمهوری های شوروی سابق می آمدند؛ برعهده او (نگارنده) بود. خواندن و تلفظ بعضی اسامی در آن زمان بعضاً بسیار جالب و بلکه عجیب بنظر می رسید. بویژه اسامی گرجی و ارمنی که به پسوندهای خاصی منتهی می شدند: پاپازیان؛ خاچاطوریان؛ گریگوریان؛ آساطوریان، پطروسیان، نعلبندیان؛ کیراکوسیان، گیوناشویلی؛ جورکونیدزه؛ گویوش اف؛ و …البته برخی اسم ها هم تلفظ راحتی داشتند و بلکه کاملاً ایرانی بنظر می رسیدند؛ اگر پسوندشان را کنار می گذاشتیم: رستم علی اف؛ تهمینه رستم اوا؛ توفیق جهانگیراف؛ گلرخسار صفی اوا؛ شاهین فاضل؛ علی بالا حاج زاده؛ شفق علی بیلی؛ جوانشیر و...
ملاحت مامداوای قرقیزی که امروز صحبت از او می رود هم در ترکیب این هیأت ها بود و ایشان را نه از زمان حضورم در قرقیزستان به سال ۹۸، بلکه از همان سالهای ۹۰ میلادی می شناختم. دقیقاً یادم نیست شاید نخستین بار در یکی از کنفرانس های بین المللی آن زمان که با حضور استادان زبان فارسی و ایرانشناسان کشورهای مشترک المنافع برگزار می شد؛ با او آشنا شدم. از همان نگاه اول و نخستین کلام ملیحش می توان آذری بودنش را تشخیص داد.
او متولد سال ۱۹۵۷ شهر باکوست و مقطع کارشناسی ارشد و دوره دکترای خویش را در انستیتو خاورشناسی دانشگاه سن پترزبورگ به پایان رسانده است. از سال ۱۹۹۳ میلادی در قرقیزستان ساکن شده و بیشتر از ۲۵ سال است که در این گوشه از آسیای مرکزی به فعالیت در حوزه ایرانشناسی و آموزش زبان فارسی مشغول می باشد. ملاحت مامداوا از همان سال اول اقامت در قرقیزستان تاسال ۲۰۱۴ در دانشگاه علوم انسانی بیشکک (دانشگاه دولتی بیشکک امروزی) به تدریس زبان فارسی پرداخت ضمن اینکه همزمان از سال ۱۹۹۷ تا به امروز نیز؛ بعنوان استاد زبان فارسی و مدیر مرکز ایرانشناسی در انستیتو شرقشناسی و روابط بین الملل دانشگاه اسلاویانی فعالیت می کند.
این ایرانشناس قرقیز آذری تبار در طول سال ها فعالیت بعنوان ایرانشناس و استاد زبان فارسی آثار و مقالات زیادی را به رشته تحریر در آورده است که همچون بعضی از آنها می توان موارد زیر را یاد شده قرار داد:
· برنامه نمونه ای زبان فارسی، (منبع آموزشی) انتشارات دانشگاه اسلاویانی بیشکک ۲۰۰۴
· جمله های توصیفی فرعی زبان فارسی، مجموعه مقالات دانشگاه اسلاویانی شماره ۷، بیشکک ۲۰۰۷
· جملات تشریفاتی در زبان فارسی، مجموعه مقالات دانشگاه اسلاویانی شماره ۳، بیشکک ۲۰۱۰
· حماسه پهلوانی ایران به از فردوسی، مجموعه مقالات دانشگاه اسلاویانی شماره ۳، بیشکک ۲۰۱۰
· شعرهای شکوفه فروغ فرخزاد، مجله داناکر مرکز آموزشی ایران-قرقیزی دانشگاه ملی، شماره ۴ سال ۲۰۰۹
· چند نکته از تاریخ رسانه ایرانی، مجله داناکر مرکز آموزشی ایران-قرقیزی دانشگاه ملی، شماره ۴ سال ۲۰۰۹
· فارسی شکر است – نثر معاصر ایران، مجله ادب، رایزنی فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در قرقیزستان شماره ۶ سال ۲۰۱۱
· خصوصیت های زبانی، تکیه و حرکت ها در زبان فارسی، مجموعه مقالات همایش علمی «روش آموزش زبان خارجی» ماه مارس سال ۲۰۱۵
در نخستین هفته زبان فارسی در قرقیزستان که در آبان ۱۳۹۸ توسط رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و با حضور دکتر رضا مرادصحرایی معاون آموزش و پژوهش بیاید سعدی در بیشکک برگزار شد؛ ملاحت مامداوا یکی از ۴ ایرانشناس برجسته قرقیزستان بود که با حکم دکتر حداد عادل رئیس بنیاد سعدی از تلاش ها و خدمات ارزشمند ایشان تقدیر به عمل آمد.
ملاحت مامداوا که به زادگاه خود هم علاقه و عشق خاصی می ورزد؛ همکاری ها و تعاملات خوبی با رایزنی فرهنگی دارد و در مراسم ها و برنامه های فرهنگی که از جانب این نمایندگی برگزار می گردد حضور و مشارکتش جدی و پررنگ است. وی در کنار فعالیتهای آموزشی خود در مرکز ایرانشناسی دانشگاه روسی –قرقیزی اسلاویانی و برگزاری برنامه های مشترک فرهنگی و ادبی با حمایت رایزنی فرهنگی در دانشگاه مذکور؛ در تهیه و انتشار ماهنامه روسی- قرقیزی جامعه و فرهنگ ایران – میراث – و هم در بررسی؛ ارزیابی و ویرایش کتب؛ آثار و منشورات و کتابچه های مختلف در معرفی ایران به زبان روسی با رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران همکاری می کند.
برای این ایرانشناس و استاد زبان فارسی کم توقع و علاقه مند در گلستان زبان فارسی قرقیزستان روز و روزگارانی خوب و خوش همراه با موفقیت و سلامتی آرزو می کنم.
پرویز قاسمی
بیشکک
به تاریخ ۲۰ مهر ۹۹ روز بزرگداشت حافظ شیرازی در تقویم فرهنگی ایران
منبع: جاوید شو
این پست جاوید شو را پسندیدید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب