یادداشت های مأموریت فرهنگی در قرقیزستان- ۸
دین و خاندان در قرقیزستان
به گزارش جاوید شو دیدار با رئیس كمیسیون دولتی امور ادیان قرقیزستان، خاص بود. وی در مورد خاندان و اعتقادات و باورهای مردم قرقیزستان بخصوص در جنوب این كشور نسبت به خاندان و جایگاه امام علی در میان آنها، گفت.
خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ: هشتمین قسمت از سلسله یادداشت های پرویز قاسمی، رایزن فرهنگی ایران در قرقیزستان، به گزارش دیدارش از یک مقام رسمی قرقیز، یعنی رئیس کمیسیون دولتی امور ادیان قرقیزستان اختصاص دارد. این گزارش مهم را در ذیل بخوانید با این توضیح که تصویر انتخاب شده برای این مطلب، عکس حضور پرویز قاسمی در جمع مسلمانان جنوب قرقیزستان (اوش) در مراسم خیریه چادر رمضان به تاریخ رمضان سال ۹۸ است:
امروز ۲۵ تیر ۹۸ است. از روزهای داغ تابستانی بیشکک. دمای هوا ۳۹ درجه است. اینجا ظاهراً رسم است که مردم تابستان و ایام گرمش را از شهر بیرون می زنند و عمدتاً رهسپار منطقه ای می شوند که سه ساعتی با مرکز فاصله دارد. «ایسیک کول» را می گویم. چند نفر از مرتبطین قرقیزی مان در دیدارهایی که در هفته ها و روزهای اخیر داشتیم در مورد ایسیک کول از ما سوال می کنند و ما هم کمی تا قسمتی بخاطر این سوال ها کنجکاو شده ایم. صاحبخانه ام هم که گویا ویلایی (котедж) در منطقه خوش آب و هوای ایسیک کول دارد سه هفته پیش؛ وقتی خانواده ام وارد بیشکک شدند در این خصوص از من پرسیده بود. شنبه گذشته با سفیر کشورمان در محفلی بودیم که اتفاقاً آنجا صحبت از ایسیک کول شد و قراری را برای رفتن به آنجا گذاشتیم. همین روز گذشته هم در کتابخانه ملی قرقیزستان دیداری داشتیم با رئیس اش؛ همو که در یادداشت هایم زیاد درباره اش نوشته ام. جیلدیز را می گویم. او هم وقتی بعد از آخر دیدار تا دم در خروجی کتابخانه بدرقه ام می کرد، همین سوال را از من کرد: «هوا خیلی گرم است. ایسیک کول رفته اید؟» من هم گفتم: «در برنامه ام هست؛ با سفیر می رویم انشاالله در هفته های آینده.» گویا این قضیه جدی است. باید بروم؛ هر طور شده. حداقل برای رهایی از این سوالات و کنجکاوی های دوستان قرقیزمان در این حوزه.
در ساعت اوج گرمای این روز یعنی ۱۵: ۳۰ دیداری رسمی با یک مقام قرقیز داشتیم. این دیدار در معیت روزبهانی سفیر کشورمان بود با ارگشوف رئیس کمیسیون دولتی امور ادیان جمهوری قرقیزستان. نخستین بار بود که با این مقام دینی قرقیز ملاقات می کردم. هدف اصلی گفتگو و تبادل نظر در مورد تعاملات و همکاریهای دینی ایران و قرقیزستان بود و معرفی اینجانب بعنوان رایزن جدید فرهنگی هم یکی از اهداف این دیدار بشمار می رفت. برای همین به رسم معمول هدیه ای را باید آماده می کردیم. هر گفتگو و مذاکره ای طبیعتاً بایستی محور مذاکره هم داشته باشد. همین را هم آماده کردیم. محور مذاکراتی که البته در طول سال های گذشته و بویژه دورانی که کارشناس ارشد مسائل روسیه بودم فراوان از آنها تهیه کرده ام و در تنظیم چنین گزارش هایی تقریباً دیگر اوستا شده ایم!
شناخت درست و دقیقی از مواضع و دیدگاه های طرف ملاقات شونده نسبت به ایران و شیعه نداشتم. بهتر بگویم شناختم بر مبنای ذهنیت های قبلی ام، از نفوذ رقبای دینی مان و رسوب آموزه ها و قرائت های دینی شان در قرقیزستان و… شکل گرفته بود. با همین سابقه و پس زمینه ذهنی به دیدار ارگشوف رفتیم. دو تا هدیه داخل ماشین گذاشتیم و با خود بردیم. اینکه این هدایا را چگونه با مترجم خانم رایزنی بردیم؛ بماند. مواقعی هست که چاره ای نداری بعضی چیزها را نادیده بگیری تا کارت راه بیفتد. پروتکل و تشریفات را می گویم. از دو هدیه ای که داخل ماشین گذاشته بودیم در ورودی ساختمان محل ملاقات؛ نهایتاً آنی که نفیس تر بود و بزرگ - یک تخته تابلو فرش – را با زحمت و البته با کمک مترجم برداشتیم و باتفاق سفیر و کارشناس اش عازم دیدار شدیم. دیدار انجام شد؛ دیداری که سفیرمان با صحبت هایش و تعارفات و ابراز تشکر و خرسندی آغاز کرد و بعد از یک ساعت گفتگو و تبادل نظر که برای من جالب؛ سازنده و مفید بنظر می آمد؛ با معرفی اینجانب بعنوان رایزن جدید فرهنگی از جانب سفیر و تبادل هدایا به پایان رسید. البته ضرب المثل قرقیزی «در دیدار اول دوست و در دیدار دوم خویشاوند» هم هدیه ای از سوی ارگشوف به رایزن فرهنگی ایران بود که حس و حال خوبی را با خود همراه داشت.
طرف قرقیز ما برخلاف آنچه تصور می شد در بیان مطالب و دیدگاه هایش نسبت به موضوعات مختلف دینی؛ هم شناخت کافی داشت و هم اینکه مثل سفیر کشورمان بسیار راحت؛ شفاف و صریح بود. اطلاعات و داده های بسیار جالبی را از وضعیت امروز دین در قرقیزستان بیان نمود. از افراط گرایی دینی نشات گرفته از ورود قرائت های مختلف توسط برخی کشورهای عربی اسلامی گفت؛ از جایگاه و نقش تصوف و عرفان در حیات دینی اجتماعی قرقیزها؛ از اشتراکات و تعاملات فرهنگی تاریخی ایران و قرقیزستان و وجود واژه های مشترک در دو زبان فارسی و قرقیزی؛ و از خیلی چیزهای دیگر هم گفت. ولی بیش و قبل از همه اینها آنچه در مورد خاندان و اعتقادات و باورهای مردم قرقیزستان بویژه در جنوب این کشور نسبت به خاندان و جایگاه امام علی در میان آنها گفت برایم کمی تا قسمت زیادی تازگی داشت و بلکه بسیار جالب بود.
این اطلاعات برای سفیر هم جالب بود و آنرا حتی بر زبان هم آورد. رئیس کمیسیون دولتی امور دینی قرقیزستان در لابلای صحبت هایش و در تشریح اعتقادات و باورهای قرقیزها در بخش جنوبی این کشور به اهل بیت؛ از اماکن و زیارتگاه های منتسب به امام علی (ع) نام برد: از شاه مردان؛ از چهارباغ؛ از چهلستون و از قدم جای و اینکه هر یک از اینها در میان مردمان آن مناطق ارج و قرب و احترامی دارند. به کلمات قرقیزی عاریت گرفته شده از زبان فارسی هم اشاره نمود و اینکه بزرگان قرقیز درگذشته نیت نمازشان را به فارسی ادا می کردند؛ و نهایتاً باز هم رسید به عرفان و تصوف و جایگاهش در اسیای مرکزی و قرقیزستان و تاکیدا پیشنهاد برگزاری همایشی مشترک در مبحث تصوف بین علما و صاحبنظران ایرانی و قرقیزی را داد و در اینجا حتی پا را فراتر از این هم گذاشت و با اشاره تلویحی به اینکه در این مورد برخی مراکز (منظور اداره مفتیات) چه بسا دیدگاه های دیگری داشته باشند از دانشگاه اوش در جنوب قرقیزستان بعنوان مناسب ترین مکان برای برگزاری این همایش نام برد. او ضرورت مطالعه؛ تحقیق و پژوهش صاحبنظران دو کشور بر روی مبحث تصوف و عرفان درمنطقه را مورد تاکید قرار داد واینکه نتیجه تحقیق و پژوهش آنان می تواند در چارچوب کتابی به زیور طبع آراسته گردد.
ارگشوف صراحتاً اذعان کرد که گروه ها و جریان های وهابی و سلفی در شبکه های اجتماعی و فضای مجازی حضوری فعال دارند و ما نمی توانیم دراین زمینه با آنها مقابله نماییم فلذا تنها راه مقابله را تهیه و ترجمه و انتشار کتب و آثار پرارزش علمای دینی و روشنگری مردم از این طریق ذکر کرد.
اذعان می کنم در انتها این دیدار ضمن اینکه دیدگاه ما نسبت به این مقام قرقیز تا حدود زیادی تلطیف شد و او را در عین دیپلمات بودن صاحب نظر درحوزه مسائل دینی یافتیم؛ داده ها واطلاعات ارزشمندی هم در این دیدار دستگیرمان شد که می تواند در آینده؛ در کارها؛ فعالیت ها و گزارشات مان مورد توجه و استناد قرار گیرد.
پرویز قاسمی
ساعت ۲ صبح ۲۶ تیر ۹۸
به وقت ارکیندیک
این پست جاوید شو را پسندیدید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب