بركه خان نخستین حاكم مغول كه به اسلام گروید
جاوید شو: در بین حاكمان مغول حكمرانانی هم بودند كه به دین اسلام گرویدند و خدمات شایانی را برای توسعه آن به كار بستند. بركه خان یكی از همین حكمرانان مغول بوده است.
به گزارش جاوید شو به نقل از مهر، مغولان در دوران خود با فتح خلیفه عباسی و تخریب و نابودی بغداد پایتخت آن ضربه شدیدی به جهان اسلام وارد آوردند. ولی در بین حاکمان مغول حکمرانانی هم بودند که به دین اسلام گرویدند و خدمات شایانی را برای توسعه آن به کار بستند. برکه خان یکی از همین حکمرانان مغول بوده است.
برکه خان چه کسی بود؟
برکه خان (قرن ۱۳، تاریخ دقیق تولدش او معلوم نیست) نوه چنگیزخان بنیانگذار امپراتوری مغول و پسر بزرگش جوچی بوده است. در ارتباط با تولد و نسب جوچی اختلاف نظرهایی وجود دارد. بورته، همسر چنگیزخان بعد از ازدواج توسط قبیله رقیب ربوده شده بود. وی در آن قبیله حدود چند ماه گروگان بود تا اینکه چنگیز خان او را نجات داد. بعد از ۹ ماه او جوچی را به دنیا آورد و شک و شبهه بوجود آمد که جوچی فرزند چنگیز خان است و یا فرزند دشمنانش! به هر صورت چنگیزخان، جوچی را بعنوان پسر خود اعلام نمود. جوچی سرلشکر ماهر و باتجربه بوده است و سهم بزرگی در فتح آسیای مرکزی داشت. جوچی حدود ۱۴ پسر و ۲ دختر از چهار همسرش داشت. چنگیزخان امپراتوری خودرا به خانات تقسیم کرد تا بعد از مرگش هر یک کدام از پسرانش حاکم آن خانات باشند. ولی جوچی نیم سال پیش از چنگیزخان از دنیا رفت. بدین ترتیب خانات غربی که بایستی توسط جوچی اداره می شد به پسر بزرگش جوچی باتو داده شد. برکه خان خانات را به ارث گرفت؛ خاناتی که بعد از مرگ برادر بزرگش باتو به "اردوی زرین" معروف گردید. برکه خان اردوی زرین را عملاً بطور مستقل اداره و حکمرانی می کرد. علاوه بر این او اولین فرمانروا از میان مغولان بود که اسلام را قبول کرد. وی در سال ۱۲۶۶ چشم از جهان فرو بست.
تشرف به اسلام
برکه خان در شهر سارایچیک در غرب قزاقستان فعلی قرار داشت و در آنجا با کاروانی از بخارا ملاقات داشت. او از مسافران درباره دین آنان پرس و جو کرد و از آن چیزهایی را در مورد در مورد سیف الدین بخارزی شیخ صوفی شنید. برکه خان می دانست که تحت تأثیر و نفوذ این شیخ برخی از مغولان به دین اسلام گرویده اند. بعنوان و به نشانه احترام تصمیم گرفت نامه ای به شیخ نامه بفرستد. واکنش شیخ عجیب بود.
«وقتی نامه افتخاری او به دست شیخ رسید از پیک پرسید: این چیست؟ پیک پاسخ داد: این دست شیخ را باز خواهد ساخت و هر کسی که این را در دست داشته باشد در امن قرار خواهد گرفت.»
شیخ به پیک اظهار داشت: «پس آنرا به دم خر بچسبان و به سمت تپه و مزرعه بفرست. اگر آن خر را از مگس محافظت کند من آنرا قبول می کنم، ولی اگر نمی تواند خر را محافظت کند من به آن نیازی نخواهم داشت». به این صورت نامه افتخاری برکه خان را رد کرد. پیک برگشت و به برکه خان همه چیز را توضیح داد. برکه اظهار داشت: من خودم پیش شیخ می روم! برکه خان عازم بخارا شد و در درگاه شیخ سه روز منتظر ماند. شیخ اجازه ورود به خانه اش نداد تا یکی از شاگردان شیخ (مرید) با بخارزی صحبت کرد و اظهار داشت: فردی که پشت در است حاکم بزرگی است و از کشوری دور برای گفتگو با شما آمده است. ضرری نخواهد داشت اگر به او اذن ورود بدهید."بدین ترتیب او به زیارت شیخ نائل شد...... بوسیله او به اسلام تشرف یافت و به کشورش برگشت.
آرامگاه سیف الدین بخارزی در منطقه فتح آباد در نزدیکی بخارا
جنگ با هولاگو
هولاکو پسر عموی برکه خان در شمال ایران حکومت می کرد و از مونکه برادرش دستور رسیده بود که مناطقی از ایران تا مصر را به قلمرو امپراتوری مغول الحاق نماید. هولاکو خان در سال ۱۲۵۶ میلادی با سپاهی به استعداد بیش از ۱۰۰ هزار نفر عازم جنگ شد. سپاه به سمت کاخ های کوهستانی اسماعیلی ها حرکت کرد. بعد از یک سال اسماعیلی ها تسلیم شدند و رکن الدین خورشاه حاکم اسماعیلی ها دستگیر و کشته شد. سپس هولاکو به طرف عراق حرکت کرد و به خلیفه المستنصربالله نامه ای فرستاد که بطور داوطلبانه تسلیم شوند. البته خلیفه، طلب هولاکو را رد کرد.
هولاکو به قصد فتح خلیفه به سمت عراق حرکت کرد. شیعه های عراقی از خلیفه حمایت نکردند چون از جانب دولت به جامعه شیعه در عراق قائل احترام نبود. در نتیجه شهرهای شیعیان مانند نجف، کربلا و موصل بدون جنگ تسلیم شدند. در ماه ژانویه سال ۱۲۵۸ سپاه هولاکو وارد بغداد شد. مغول ها بعد از دو
هفته شهر بغداد را فتح کردند. بعد از یک ماه المستنصربالله را اعدام کردند. بغداد، شهر پرافتخار، شهری که محل سکونت نقاشان و دانشمندان بود غارت و ویران شد. بیشتر ساکنان بغداد کشته شدند. وقتی خبر سوگوار تخریب بغداد به کشورهای همسایه مسلمان رسید، از ترس بدون مقاومت تسلیم مغولان شدند. هولاکو به زودی به طرف سوریه هجوم برد. برکه خان هنگامی که از جنایت پسرعموی خونریز خود یعنی هولاکو خان در فتح بغداد و قتل عام مسلمانان آگاه شد، سخت متأثر گردید و هولاکو را به جهت انهدام خیلی از سرزمین های اسلام سرزنش کرد و قسم خورد انتقام بگیرد: هولاکو تمام شهرهای مسلمانان را غارت کرده است. با یاری و استعانت خداوند متعال بخاطر رقتل عام مسلمانان از او انتقام می گیرم.
هولاکو از حمله سپاس برکه می ترسید و به همین خاطر سوریه را ترک کرده به ایران عقب نشینی کرد. مغول در سال ۱۲۶۰ بخش عمده سوریه را فتح کردند و سپس به سمت جنوب برای فتح فلسطین حرکت کردند و در آنجا هم موفق شدند. ارتش غلبه ناپذیر هولاکو توسط سلطنت مملوک در مصر متوقف شدند. قطز سلطان مملوکان به طرف فلسطین بیبرس یکی از سرلشکران خودرا فرستاد. مملوکان
مغول را ویران کرد و با این وجود جلوی گسترش امپراتوری مغول را گرفتند. سرلشگر مغول دستگیر و اعدام شد. مملوک ها به زودی فلسطین و سوریه را از دست مغولان گرفتند. هولاکو می خواست برای شکست خوردن ارتش خود در فلسطین انتقام بگیرد و آماده جنگ شده بود ولی نتوانست بر مملوک ها غلبه شود چون برکه خان حملات خودرا به امپراتوری هولاکو در منطقه قفقاز آغاز کرد و هولاکو مجبور شد توجه خودرا به سمت برکه خان متمرکز کند. برکه خان هنوز هم برای تخریب و ویران بغداد بسیار عصبانی بود. حملات منجر به جنگ آشکارا بین هولاکو و برکه شد، ضمن آن اختلاف تشدیدتر شد چون هر کدام از آنها از نامزدهای مخالف برای حکومت در مناطق شرق امپراتوری (چین و مغولستان فعلی) پشتیبانی می کردند.
نبرد بین سپاهیان برکه خان و هولاکو
هولاکو از هوبیلای برادر خود ولی برکه خان از اریکباکی برادر دیگر هولاکو حمایت می کردند. در نتیجه اریکباکی تسلیم هوبیلای شد. به هر صورت هم هولاکو و هم برکه در جنگ بین دو نامزد تلفات زیادی به دست آوردند. با توجه به این که اریکباکی قاآن حکومت شرق نشده است، برکه خان توانست آرزوی هولاکو درباب تأسیس امپراتوری شرق میانه شامل کشور مصر را از بین برد. در سال ۱۲۶۵ هولاکو مرد ولی جنگ ادامه داشت. بعد از چند ماه در سال ۱۲۶۵ برکه خان نیز از دنیا رفت.
هولاکو توانسته بود حکومت خودرا در ایران تقویت کند و سلسله ایلخانیان در ایران تا سال ۱۳۳۵ حکومت کردند. جانشینان هولاکو اسلام آوردند و آنرا قبول کردند. منگو تمور جانشین برکه خان شد و بر اردوی زرین حکومت کرد. جنگ بین برکه خان و هولاکو مانع گسترش امپراتوری هولاکو و از بین بردن سرزمین های مسلمانان شد.
این گزارش را رایزن فرهنگی ایران در قرقیزستان در اختیار خبرگزاری مهر قرار داده است.
منبع: جاوید شو
این پست جاوید شو را پسندیدید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب