از آخرالزمان ۴؛
آخرالزمان و بلاهایی که مردم خواهند خرید
جاوید شو: مسخ یا تبدیل شدن آدمی به موجودات دیگر گرچه شاید برای آدمیِ امروزی دور از ذهن باشد، اما یکی از بلاهای آخرالزمانیِ وعده داده شده است که دامن گروهی از مردمِ بدکار آخرالزمان را خواهد گرفت.
آخرالزمان، آن گاه که جهان زیر آوار ستم و گناه و ناراستی دفن شده است و امیدِ نجات و گشایش از دل های مردمان به کلی رخت بربسته، موج های بلا نیز از هر سو «آخر زمانیانِ» غرق در بحر معصیت را فراخواهد گرفت. این، وعیدی است که معصومان(ع) در روایت های خویش داده اند. حدیث های مختلفی که به توصیف شرایط و زمانه‌ی آخرالزمان پرداخته اند، اغلب دربردارنده‌ی هشدارهایی مهم هستند؛ انذارهایی که از بلاهای مختلف و سختی های دردناک حکایت می کند.
چهارمین شماره از سلسله نوشته های «از آخرالزمان» به معرفی قسمتی از بلاهای آخرالزمانی اختصاص دارد؛ بلاهایی که پیش بینی آنها، سده ها قبل در روایت های دوده (ع) آمده است. این، سومین بخش از بررسی اخبار آخرالزمان در روایت های اسلامی است.
وقتی همسایه سَرِ همسایه اش را خواهد فروخت
گسترش خشونت، بی رحمی و خونخواری از خاصیت هایی است که روایت های اسلامی برای جوامع آخرالزمانی برشمرده اند. البته که قسمتی از این خون ریزی ها به وقوع جنگ های کوچک و بزرگ در جای جای عالم بازمی گردد اما قسمتی از آن نیز به جهت سخت و سنگ شدنِ دل های شماری از مردمان آخرالزمانی است؛ دل هایی آلوده به انواع گناه و معصیت.
حضرت امیرالمؤمنین (ع) در ضمنِ روایتی که به توصیف زمانه‌ی در آستانه‌ی ظهور منجی (عج) اختصاص دارد، فرموده اند که در آن زمان، مردمانی خواهند بود که چهره هایشان رخسارِ آدمی است، اما دل هایشان، قلب های شیاطین است. آنان خون ها خواهند ریخت؛ چونان گرگ های حریص و درنده اند که اگر پیرویشان کنی، برایت عیب می گیرند و اگر خودرا از آنان مخفی نمایی، غیبتت می کنند.... [۱]
یکی از علائم حتمی که در حدیث های معصومان(ع) برای ظهور حضرت منجی(عج) بیان شده است، خروجِ شخصی ستمگر معروف به «سُفیانی» است. به این که سفیانی کیست و چه می کند، ان شاءالله در شماره های بعدی پرداخته خواهد شد، اما از رویدادهای مهمّی که با قدرت گرفتن سفیانی روی می دهد، کشتار و خون ریزی های فراوان است. عمر بن ابان کلبی از امام جعفر صادق (ع) نقل کرده است که فرموده اند: «گویا سفیانی یا دوست سفیانی را می بینم که در شهر شما که کوفه باشد، فرود آمده و منادی ندا می دهد: هرکس که سر یکی از شیعیان علی را بیاورد، هزار درهم پاداش دارد؛ پس همسایه، همسایه را می گیرد و می گوید این از همان ها است [یعنی از شیعیان است]. پس گردن او را می زند و هزار درهم می گیرد». امام جعفر صادق (ع) نقل کرده است که فرموده اند: «گویا سفیانی یا دوست سفیانی را می بینم که در شهر شما که کوفه باشد، فرود آمده و منادی ندا می دهد: هرکس که سر یکی از شیعیان علی را بیاورد، هزار درهم پاداش دارد؛ پس همسایه، همسایه را می گیرد و می گوید این از همان ها است [یعنی از شیعیان است]. پس گردن او را می زند و هزار درهم می گیرد.».[۲]
مرگ سرخ و مرگ سفید
امیرالمؤمنین(ع) در حدیثی که جزو روایت های معروف آخرالزمانی است، از وقوع گسترده‌ی دو نوع مرگ در آستانه‌ی ظهور حضرت منجی(عج) آگاهی داده اند. مولای متقیان، علی(ع) فرموده اند که «اندکی قبل از ظهور قائم (عج) مرگ سرخ و مرگ سفید اتفاق می افتد...؛ و اما مرگِ قرمز، همان کشته شدن با شمشیر؛ و مرگ سفید، همان طاعون است». [۳]
جالب این که امام جعفر صادق(ع) نیز در روایتی از «مرگ سرخ» و «مرگ سفید» و میزان کشته های فراوانِ این دو مرگ در روزگار قبل از ظهور آگاهی داده اند. حضرت(ع) فرموده اند که «پیش از قیام قائم، مقابل السلام، دو مرگ و میرِ عمومی رخ دهد؛ یکی مرگ سرخ و دیگر، مرگِ سپید، تا به غایتی که از هر هفت تَن، پنج تَن برود. مرگ سرخ، با شمشیر و مرگ سپید، با طاعون است». [۴]
درباره‌ی شمارِ بیرون از حدّ تصورِ مرده ها و کشته ها در آخرالزمان، روایت دیگری نیز در دست است. ابوبصیر و محمد بن مسلم نقل کرده اند که از امام جعفر صادق(ع) شنیدیم که فرمودند که ظهور حضرت منجی (عج) رخ نخواهد داد «تا آنکه دو ثلثِ [= دو سوم] مردم از بین بروند. گفته شد چون دو ثلث مردم از بین بروند، پس چه کسی باقی می ماند؟ فرمود: آیا دوست نمی دارید که شما آن ثلث باقی باشید؟» [۵]
این را نیز باید تصریح کرد که همچنان که در متنِ روایت ها نیز تصریح شده، «مرگ سرخ» مرگی است که در پی جنگ ها و آشوب ها و خون ریزی های گسترده و عالم گیر رخ خواهد داد. اما «مرگ سفید» را هم می توان بطور خاص همان بیماری طاعون دانست؛ و هم این طور برداشت کرد که لفظ «طاعون»، مَجاز است از بیماریهای همه گیرِ فراگیر. البته این نوع مجاز در بین عرب رایج است و امروزه نیز خیلی از مردمان عرب زبان وقتی می خواهند از ویروس کرونا یاد کنند، از آن با عنوان «وبا» نام می برند.
زلزله های آخرالزمانی
براساس آنچه در روایت های اسلامی پیش بینی شده، یکی از بلاهای آخرالزمانی که در جهانِ قبل از ظهورِ منجی(عج) بر سر دنیا و اهلش نازل می شود و خَلقِ بسیاری را به کام مرگ می سپارد، وقوع زمین لرزه های فراوان و شدید می باشد. امام محمد باقر(ع) در حدیثی به نقل از امیرالمؤمنین(ع)، خبر از وقوع زلزله ای با کشته های فراوان در زمانِ قبل از ظهور داده اند. طبق این روایت، امیر مؤمنان (ع) فرموده اند که «هنگامی که دو نیزه در شام ردّ و بدل شد [که این می تواند نشانه‌ی وقوع جنگی پایدار بین دو گروهِ مخالف باشد]، از همدیگر بازنگردد [یعنی آن جنگ متوقف نمی گردد، ] مگر آنکه نشانه یی از علائم خداوند هویدا شود. عرض شد: یا امیرالمؤمنین، آن نشانه چیست؟ فرمود: زلزله یی در شام روی دهد که بیش از صدهزار نفر براثر آن جان می سپارد؛ و خداوند آن زلزله را برای مؤمنان سبب رحمت و برای کافران عذاب قرار می دهد...». امیرمؤمنان(ع) فرموده اند که «هنگامی که دو نیزه در شام ردّ و بدل شد [که این می تواند نشانه‌ی وقوع جنگی پایدار بین دو گروهِ مخالف باشد]، از همدیگر بازنگردد [یعنی آن جنگ متوقف نمی گردد، ] مگر آنکه نشانه ای از علائم خداوند هویدا شود. عرض شد: یا امیرالمؤمنین، آن نشانه چیست؟ فرمود: زلزله ای در شام روی دهد که بیش از صدهزار نفر براثر آن جان می سپارد؛ و خداوند آن زلزله را برای مؤمنان سبب رحمت و برای کافران عذاب قرار می دهد...». [۶]
مرحوم شیخ طبرسی(ره) در کتاب «اِعلام الوَری باَعلام الهدی» روایتی را از امام جعفر صادق(ع) درباره‌ی اوضاع جهان قبل از قیام حضرت منجی(عج) ثبت کرده است. در این روایت، حضرت(ع) برخی نشانه های کلی و پاره ای از علائم منحصر به یک منطقه‌ی خاص را معرفی کرده اند که گویای اوضاع آشفته‌ی مردمان در آن زمان است. امام(ع) فرموده اند که «قبل از این که قائم قیام کند، مردم را به وسیله‌ی آتشی که در آسمان نمایان خواهد شد، از معاصی خواهند ترسانید؛ و نیز از علامت خروجِ قائم، سرخی آسمان و فرورفتنِ بغداد و فرورفتنِ بصره و خون هایی [است] که در آنجا ریخته خواهد شد».[۷]
پیغامبر اکرم (ص) نیز در پاسخ به این پرسش که زمانِ قیامِ حضرت «مهدی» (عج) چه وقت خواهد بود؟ از نشانه هایی برای آستانه‌ی ظهور نام برده اند که یکی از آنها وقوع زمین لرزه های مختلف است. ایشان فرموده اند که وقتی زلزله ها در سراسر زمین رخ دهد و قاضیان در قضاوتشان رشوه بگیرند و مردم گناهکار شوند و به فسق و معصیت بپردازند، آن گاه حضرت مهدی (عج) ظهور خواهدنمود. [۸] البته باید توجه داشت که رشوه گرفتنِ تعدادی از قاضیان یا فسق و فجورِ شماری از مردم، پدیده ای بوده که از همان دهه های اولین حکومت اسلام، یعنی از حدود هزار و چهارصد سال قبل تاکنون، کمابیش در همه‌ی روزگاران وجود داشته است؛ اما وقتی پیغامبر اکرم(ص) از این موارد در قالبِ نشانه‌ی وقوع امری مهم همچون ظهور حضرت منجی (عج) یاد می کنند، گویای این است که این رشوه گیری قاضیان و نیز فسق و فجور مردم، از قالبِ مصداق های فردی (در قیاس با کلِ یک جامعه) درخواهد آمد و عمومیت می یابد و مواردِ آن در کلِ جوامع بسیار خواهد بود.
وقتی آدم ها تبدیل به موجوداتی دیگر می شوند
مسخ شدنِ آدم ها نیز یکی دیگر از انواع بلاهای آخرالزمانی است. مدلول واژگانی «مسخ» عبارت است از تبدیل شدن صورتِ شخصی به صورتی زشت تر؛ یا این که از صورتی به صورتی دیگر درآمدن. همین طور تبدیل شدن از صورت آدمی زادی به شکل و ظاهری دیگر، همچون ریختِ حیوانات مختلف را مسخ گویند. [۹]
خداوند متعال در قرآن کریم از مسخ شدنِ برخی مردمانِ روزگاران پیشین سخن گفته است. در آیه‌ی ۶۵ سوره‌ی مبارک بقره، قادرِ مطلق به سرنوشت گروهی از یهود اشاره کرده که چون از فرمان خدا سرکشی کردند و در روز شنبه که می بایست کار و کسبِ خویش را تعطیل می کردند، از روی آز به صید ماهی پرداختند؛ پس خداوند نیز آنان را مسخ کرد و به شکل بوزینه درآورد. نمونه‌ی دیگر از اشاره به مسخ در مصحف شریف را در آیه‌ی ۶۰ سوره‌ی مبارک مائده می توان دید؛ آنجا که حضرت باری تعالی از گروهی پرستش کنندگان طاغوت سخن گفته که آنان را به جزای ناراستیشان به بوزینه و خوک تبدیل نموده است. [۱۰]
مسخ اما تنها منحصر به اقوام و گروههای پیشینه نیست؛ چونکه طبق آنچه از روایت های معصومان(ع) برمی آید، در آخرالزمان و قبل از ظهور حضرت مهدی (عج) نیز گروه هایی از مردمان مسخ خواهند شد. خداوند در آیه‌ی ۵۳ سوره‌ی مبارک فصّلت فرموده است که «به زودی نشانه های خودرا در کرانه ها و اطراف جهان و در نفوس خودشان به آنان نشان خواهیم داد تا برای آنان روشن شود که بی شک او حق است...». [۱۱] شیخ کلینی (ره) در «الرّوضة مِن الکافی» آورده است که طیار درباره‌ی این آیه از امام جعفر صادق (ع) نقل کرده است که منظور از نشانه ها «عبارت است از به زمین فرورفتن و مسخ شدن و پرتاب شدن سنگ و غیره (از آسمان). [طیار] گوید: عرض کردم معنای «تا آشکار شود برای ایشان که او بر حق است»، چیست؟ فرمود: آنرا واگذار که مقصود، ظهور حضرت قائم، مقابل السلام، است». [۱۲]
در «شرح نهج البلاغه‌ی ابن میثم» نیز آمده است که امیرالمؤمنین(ع) بعد از جنگ جمل، آن گاه که در بصره به ایراد خطبه پرداختند، ضمن اشاره به وضعیت بصره در روزگارانِ آینده، از این گفته اند که بعد از خروج دجّال [ان شاءالله در نوشته های آینده به او پرداخته خواهد شد] در آخرالزّمان و فتنه‌ی بزرگِ او و خون هایی که ریخته می شود، نشانه های دیگری بروز خواهدنمود. حضرت (ع) دراین باره فرموده اند که «پس از آن، رَجف است یعنی زمین لرزه؛ و پس از آن، قَذف است، یعنی پرتاب کردنِ سنگ؛ و بعد از این، خَسف است، یعنی فرورفتن در زمین؛ و سپس مسخ است، یعنی دگرگون شدنِ صورت انسانی؛ و پس از این جوعِ اغبر است و این، گرسنگیِ سختی است که رنگ رخسار آدمی چون رنگ خاک تار می شود؛ و سپس مرگ سرخ است که این، همان غَرق است». [۱۳]
چه زمانی مردمان باید منتظر بلای مسخ باشند؟
پیغامبر اکرم (ص) در روایتی که خبر از روزگارانِ بعد از ایشان می دهد، خصلت هایی را برشمرده اند و هشدار داده اند که هرگاه این خوی ها در بین مسلمانان رواج یابد و در جامعه‌ی مسلمانان گسترش یابد، مردمان باید منتظر نزول بلا باشند و یکی از آن بلاها مسخ است. حضرت رحمة للعالمین (ص) این رذایل اخلاقی را اینگونه معرفی کرده اند و فرموده اند که «وقتی غنیمت جنگی را دولتِ شخصی خود کردند [یعنی سردمداران غنایم را که جزو بیت المال است، جزو اموال شخصی خود درآوردند]؛ امانت را غنیمت شمرده، [آن را] تصرّف کردند؛ صدقه دادن را برای خود ضرر حساب کردند [منظور می تواند این باشد، که مردم صدقه دادن را به صورتی جبران ضررهای زندگی خویش درنظر بگیرند، نه برای رضای خدا]؛ به رفیقان نیکی و پدران را اذیت کردند؛ صداها را در مسجد در غیر از اذان بلند کردند؛ از ترسِ شرّ اشخاص آنها را گرامی و محترم داشتند؛ افراد رذل و پست در بین مردم رییس و زعیم باشند؛ لباس حریر و ابریشم پوشیدند؛ زن های خواننده در مجالس عمومی و خصوصی آوردند؛ شرب خمر کردند؛ و عمل منافی عفّت در بین آنها شایع شد، پس در این حال [این بلاها را] انتظار داشته باشند: باد سرخ؛ یا زمین شکافته شدن و آنها را فروبردن؛ یا مسخ و از صورت آدمی خارج شدن؛ یا دشمن بر آنها غلبه کردن و از هیچ جانب یاری نشدن». [۱۴]
محمد بن ابراهیم نعمانی در کتاب «غیبت» آورده است که ابی بصیر از امام جعفر صادق (ع) درباره‌ی آیه‌ی شانزدهم سوره‌ی مبارک فصّلت که از «عذابی که در دنیا خواری آورد» سخن گفته، می پرسد و از امام می خواهد که منظور از خواریِ در دنیا را برای او توضیح دهند. امام جعفر صادق (ع) در اشاره به وقوع مسخ در آخرالزمان، فرموده اند که «ای ابابصیر، کدام خواری بیشتر از این است که مرد در خانه و اتاق خود و در کنار برادران و در بین اهل و عیال خود نشسته باشد که ناگهان اهل و عیالش گریبان ها چاک زنند و فریاد برآرند؛ و مردم بگویند چه شده است؟ گفته شود که فلان شخص در همین ساعت مسخ شد. امام (ع) در پاسخِ او می فرمایند که «ای ابابصیر، کدام خواری بیشتر از این است که مرد در خانه و اتاق خود و در کنار برادران و در بین اهل و عیال خود نشسته باشد که ناگهان اهل و عیالش گریبان ها چاک زنند و فریاد برآرند؛ و مردم بگویند چه شده است؟ گفته شود که فلان شخص در همین ساعت مسخ شد. [ابابصیر گوید: ] عرض کردم قبل از قیام قائم، مقابل السلام، است یا بعد از قیام؟ فرمود: نه، بلکه قبل از قیام». [۱۵]
همان طور که ملاحظه شد، بر طبق آنچه از این روایت ها برمی آید، مسخ شدنِ آدمیان گرچه شاید برای آدمیِ امروزی دور از ذهن باشد، اما یکی از بلاهای آخرالزمانیِ وعده داده شده است که دامن گروهی از مردمِ بدکار را خواهد گرفت.
پایان شبِ سیه...
آنچه در سطرهای پیشین ازنظر گذشت، قسمتی از بلاهای آخرالزمانی است که جوامع گناه آلودِ جهانِ در آستانه‌ی ظهور را در بر خواهد گرفت. البته که درک و دریافتِ این همه سختی و مصیبت و اندوه، بسیار عذاب آور و هولناک است، اما روزنه‌ی امید به هیچ روی بسته نیست؛ چونکه پایانِ شب سیهِ دنیای غرق در ظلم و ستم و فسق و فجور، سپیدیِ ظهورِ نجات بخش آن منجی موعود (عج) است که درست در اوج ناامیدی ها رخ عیان خواهدنمود و جهان را از چنگ لشکر شیطان رهایی خواهد بخشید. این، البته آرزو یا تحلیل نیست؛ وعده ای است که حضرات آل الله (ع) داده اند.
به مَثَل امام محمد باقر (ع) درباره‌ی شرایط مردمانِ در آستانه‌ی ظهور فرموده اند که «حضرت قائم قیام نمی کند مگر هنگامی که مردم را ترسی سخت فراگرفته باشد و زمین لرزه ها و گرفتاری و بلا دامن گیر مردم شود و قبل از اینها بیماری طاعون فرارسد و شمشیری بُرّان در بین عرب باشد و اختلاف سختی به میان مردم افتد، آن چنان که دینشان پاشیده گردد و حالشان دگرگون شود تا آنجا که هر بامداد و شام آرزوی مرگ کنند، ازبس مردم آزار بینند و به جان یکدیگر می افتند. خروج آن حضرت هنگامی است که مردم از این که فرجی ببینند مایوس و ناامید شوند. ای خوشا به حال آن که آن روزگار را درک کند و از یاران آن حضرت باشد و وای و تمام وای بر کسی که با او ستیزد و با او و با دستورش مخالفت ورزد و از دشمنانش شود». [۱۶]
ادامه دارد...
ارجاع ها:
۱. رک: «مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل»؛ شیخ حسین نوری؛ بیروت: مؤسسه آل البیت، علیهم السلام لاحیاء التراث؛ ۱۴۰۸ ق.؛ ج ۱۱، ص ۳۷۸.
۲. «غیبت»؛ شیخ طوسی؛ ترجمه‌ی مجتبی عزیزی؛ قم: مسجد مقدّس جمکران؛ ۱۳۸۷؛ ص ۷۶۳.
۳. همان. «غیبت»؛ ص ۷۴۹ و ۷۵۰.
۴. «کمال الدّین و تمام النّعمة»؛ شیخ صدوق محمد بن علی (ابن بابویه)؛ ترجمه‌ی منصور پهلوان؛ قم: دارالحدیث؛ ۱۳۸۲؛ ج ۲، ص ۵۶۳ و ۵۶۴.
۵. همان. ص ۵۶۴.
۶. «غیبت» محمد بن ابراهیم نعمانی؛ ترجمه‌ی سید احمد فهری زنجانی؛ تهران: دارالکتب اسلامیّه؛ ۱۳۶۲؛ ص ۳۵۹.
۷. «اِعلام الوَری باَعلام الهدی» (زندگانی چهارده معصوم، علیهم السلام؛ شیخ طبرسی، فضل بن حسن؛ ترجمه‌ی عزیزالله عطاردی؛ تهران: اسلامیّه؛ ۱۳۹۰ ق.؛ ص ۵۸۶.
۸. رک: «شرح الاخبار فی فضائل الائمة الاطهار»؛ ابوحنیفه نعمان بن محمد تمیمی مغربی؛ به همت محمد حسینی جلالی؛ قم: مؤسسة النشر الاسلامی؛ ۱۴۰۹ ق.؛ ج ۳، ص ۳۶۳.
۹. رک: لغت نامه‌ی دهخدا. «مسخ».
۱۰. برای آگاهی بیشتر درباره‌ی مضمون این دو آیه، رک: «تفسیر مجمع البیان»؛ شیخ طبرسی، فضل بن حسن؛ ترجمه‌ی حسن نوری همدانی / احمد بهشتی؛ تهران: فراهانی؛ ۱۳۵۰؛ ج ۱، ص ۲۰۳ / ج ۷، ص ۹۸.
۱۱. ترجمه از استاد شیخ حسین انصاریان.
۱۲. «الرّوضة مِنَ الکافی»؛ شیخ کلینی، محمد بن یعقوب؛ ترجمه‌ی هاشم رسولی محلّاتی؛ تهران: علمیّه‌ی اسلامیه؛ ۱۳۶۴؛ ج ۱، ص ۲۴۴.
۱۳. «شرح نهج البلاغه ابن میثم»؛ امیرالمؤمنین (ع)؛ شرحِ ابن میثم، کمال الدین میثم بن علی؛ ترجمه‌ی سید محمدصادق عارف؛ مشهد: بنیاد پژوهش های آستان قدس رضوی (ع)؛ ۱۳۷۰؛ ج ۳، ص ۲۷.
۱۴. «ارشاد القلوب»؛ ابی محمد حسن دیلمی؛ ترجمه‌ی سید عباس طباطبایی؛ قم: اسلامی (جامعه‌ی مدرسین حوزه‌ی علمیه‌ی قم)؛ ۱۳۷۶؛ ص ۲۸۴.
۱۵. «غیبت» محمد بن ابراهیم نعمانی؛ ترجمه‌ی سید احمد فهری زنجانی؛ تهران: دارالکتب اسلامیّه؛ ۱۳۶۲؛ ص ۳۱۵ و ۳۱۶.
۱۶. همان. ص ۲۹۸.
منبع: جاوید شو
این پست جاوید شو را پسندیدید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب