كی حریف دیو دود تهران می شویم؛
همه چیز به نفع فرهنگ صنعتی
جاوید شو: تهران همیشه در مقابل صنعت كوتاه آمده و روند توسعه آن همیشه به نفع سواره ها بوده است. در شرایطی كه سیستم حمل و نقل عمومی ضعیف است، كدام كار فرهنگی می تواند مردم را به استفاده از آن مجاب كند؟
خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ:
تهران تا همین چند دهه پیش شهری بود با درختان بسیار و تعداد ساختمان های مرتفع اندك. تهران تا همین چند دهه پیش این همه اتوبان نداشت، تهران حتی تا همین چند دهه پیش مترو هم نداشت، اما تعداد روزهای با هوای پاكش بسیار بیشتر از این روزها بود؛ روزهایی كه تهران هم مترو دارد هم خطوط BRT پرشمار.
اكنون تهران شهری است كه تعداد روزهای با هوای پاكش صرفا محدود می شود به تعطیلات عید نوروز و دیگر مواقعی كه چند تعطیلی پشت سر هم می افتد. تهران توانایی پذیرایی از این همه جمعیت را ندارد، اما مسئولان بجای تمركززدایی از مركز و توسعه مناطق مختلف كشور، قصد دارند مردمی را كه به تهران برای كسب درآمد مهاجرت كرده اند، با شمشیر گرانی به زادگاه خود بازگردانند. بله با سیاست های غلط همه چیز در تهران جمع شده است. تهران كار می دهد اما جانتان را در عوض می گیرد. توسعه مداوم و فكر نشده صنعت ساختمان سازی در تهران به سبب چیست؟ مهم ترین دلیلش این است كه در سایر شهرستان ها منبعی برای درآمد وجود ندارد و بسیاری برای پیدا كردن شغل ناچار به مهاجرت به تهران شده اند و این جمعیت مسكن و خدمات می خواهند. معضلات فرهنگی جمع شدن این جمعیت كه هركدام متعلق به سنت و فرهنگی خاص هستند هم جای خود دارد.
كارلوس فوئنتس، نویسنده مشهور مكزیكی زمانی شهر مكزیكوسیتی پایتخت مكزیك را «میك سیكوسیتی» نامید یعنی شهری كه بیمار می سازد. مكزیكوسیتی زمانی كه تهران داشت آرام آرام به رتبه های نخست جدول آلوده ترین شهرهای جهان صعود می كرد، آلوده ترین شهر جهان بوداكنون حجم عمده ای از ماشین ها در تهران متعلق به جوانانی است كه از شهرستان های گاهی دوردست به تهران آمده و در چارچوب اسنپ یا دیگر تاكسی های اینترنتی و بعضی از خطوط پردرآمد در شمال شهر تهران مسافركشی می كنند. این رانندگان پاتوق های زیادی در تهران دارند تا شب ها را در ماشین شان به بامداد برسانند و قوت روزانه آنها نیز برای صبحانه املت و برای ناهار و شام فلافل است. حضور این راننده ها موجب رونق معدود حمام های عمومی در تهران هم شده است. آنها دو هفته كار می كنند و یك هفته را برای بودن در كنار خانواده به شهر خود می روند. روزنامه جهان صنعت و اقتصادنیوز گزارش های مختلفی از این راننده ها منتشر نموده اند.
آلودگی هوای تهران امروزه پایدار می باشد و اگر باد نوزد این آلودگی هفته ها نیز طول خواهد كشید و مسئولان شهری و كشوری نیز جز دعا برای وزش باد و تعطیل كردن مدارس هیچ برنامه دیگری ندارند. عجیب آنكه آنها در عین بی برنامگی خود از فرهنگیان و اصحاب رسانه انتظار دارند كه طی برنامه ریزی دقیق و با ایجاد تولیدات قوی كاری فرهنگی برای بهبود وضعیت هوای تهران انجام دهند.
مسئولان تهران از كره دیگری آمده اند
سه شنبه هفته گذشته برای بار هزارم در این روزها مدارس و مهدكودك ها را در روز بعدش یعنی چهارشنبه ششم آذر ۱۳۹۸ تعطیل كردند. اینترنت در آن روز قطع بود و خبر نیز شبانه در اخبار تلویزیون اعلام گردید و قاعدتا خیلی از مردم متوجه این تعطیلی نشده و فرزندانشان را به مدرسه بردند و باردیگر برگرداندند. یعنی هم بچه ها در معرض آلودگی قرار گرفتند و هم سفرهای درون شهری چندگانه شد.
حال فرض را بر این بگیریم كه مردم متوجه می شدند كه مدارس و مهدكودك ها تعطیل می باشد. چه اتفاقی می افتاد؟ برخی از والدین كه مرخصی داشتند در منزل ماندند اما بسیاری هم فرزندان خودرا به محل كارشان بردند. ببینید طرح های مسئولان چقدر فكر نشده است؟ تو گویی كه هیچ آگاهی از مشكلات و وضعیت مردم ندارند. انگار از كره دیگری آمده اند. البته نباید هم مردم را درك كنند. آنها ثروتمندند و خدمتكارانشان فرزندان و نوه ها را به مدرسه و مهدكودك می برند، نمی دانند كه مردم عادی وضعیت شان چگونه است؟ از همه اینها گذشته خوب مدارس را تعطیل كردید همانطور كه در دوره ها و سال های گذشته هم تعطیل می شدند. چه اتفاقی افتاد و چه اتفاقی مقرر است بیفتد؟ برنامه تان چیست؟
از مكزیكوسیتی تا تهران
كارلوس فوئنتس، نویسنده مشهور مكزیكی زمانی شهر مكزیكوسیتی پایتخت مكزیك را «میك سیكوسیتی» نامید یعنی شهری كه بیمار می سازد. مكزیكوسیتی زمانی كه تهران داشت آرام آرام به رتبه های نخست جدول آلوده ترین شهرهای جهان صعود می كرد، آلوده ترین شهر جهان بود. مقامات كشوری مكزیك و مسئولان این شهر یك برنامه زیربنایی را برای بهبود بیماری مزمن این شهر شروع كردند. برنامه هایی كه موجب شد تا بعد از مدت زمانی آسمان این شهر باردیگر رویت شود و آلودگی و گازهای گلخانه ای تا ۷۵ درصد كاهش پیدا كنند.
مهم ترین دلیلهای آلودگی هوای مكزیكوسیتی خودرو های بسیار و كارخانه های اطراف شهر بودند. مسئولان این شهر با توسعه فنی و دقیق سیستم حمل و نقل عمومی و همین طور بهبود كیفیت بنزین، بهبود صنعت خودروسازی شان، ایجاد زیرساخت ها جهت استفاده عامه مردم از دوچرخه (البته نه مثل طرح فكر نشده ای مانند دوچرخه های سیستم بیدود در تهران)، گازسوز كردن خودرو ها با حمایت دولت، مكان یابی علمی و درست برای كارخانه ها و نیروگاه ها و در ادامه انتقال آنها از حومه شهر و گردنگیر شان به استفاده از گاز طبیعی بجای نفت و... در كنار كار فرهنگی و رسانه ای موجب شد تا این شهر برای همیشه از آلودگی خلاص شود. مكزیكوسیتی امروزه دیگر شهری بیمارساز نیست كه سالانه حجم عمده ای از جمعیتش بر اثر آلودگی هوا راهی قبرستان ها شود. دولتمردان موثر در بهبود كیفیت هوای مكزیكوسیتی اساسا مسلمان نبوده اند، آنها درد وطنشان را داشتند.
یا سفارش به دعا می كنند یا مدارس را تعطیل
تهران از همه جهت شبیه مكزیكوسیتی است. پایتخت مكزیك نیز زمانی جمعیت كمی داشت و آسمانی پاك، اما به ناگاه توسعه غلط و شتابزده ای پیدا كرد. جالب اینجاست تا قبل از دهه ۹۰ میلادی نیز مسئولان این شهر برای كاهش آلودگی برنامه هایی مانند مسئولان تهران داشتند یعنی تعطیلی مدارس و...
آلودگی تهران نیز به سبب وجود كارخانه ها و خودرو های بی شمارش است. مسئولان شهر تهران و دولتمردان بگویند كه برای رفع آلایندگی این دو مولفه چه كار كرده اند؟ چرا كارخانه های اطراف تهران مكان یابی مجدد نشده و منتقل نشده اند؟ چرا دو كارخانه عظیم خودروسازی در كشور همچنان خودرو های بی كیفیت با مصرف بالا تولید می كنند و مردم هم مجبور به خرید آنها هستند؟
چرا در زمانه ای كه تهران بیشتر از هر دوره دیگری نیاز به خودرو ها و موتورسیكلت های هیبریدی و برقی دارد، هزینه گمركی این خودرو ها ۲۰۰ تا ۴۰۰ درصد است و هر روز نیز گرانتر از روز گذشته می شود؟چرا در زمانه ای كه تهران بیشتر از هر دوره دیگری نیاز به خودرو ها و موتورسیكلت های هیبریدی و برقی دارد، هزینه گمركی این خودرو ها ۲۰۰ تا ۴۰۰ درصد است و هر روز نیز گرانتر از روز گذشته می شود؟ چرا دولت بجای اینكه خود این خودرو ها را تولید یا وارد كند و به اقساط به مردم بدهد، عوارض این خودرو ها را گران می كند؟ چرا دولت بجای ارائه تسهیلات برای گازسوز كردن خودرو ها و یا اجرای طرح تعویض خودرو های قدیمی با مصرف بالا، قیمت خودرو های جدید و گازسوز را بالا می برد كه مردم نتوانند خودروی دودزای خودرا تعویض كنند؟ چرا دولت فقط بلد است بنزین را گران كند؟ چرا همزمان با گران كردن بنزین، جایگاه های عرضه گاز طبیعی را توسعه نمی دهد كه مردم حاضر شوند بنزین سه هزار تومانی مصرف كنند اما در صف های طویل جایگاه های عرضه گاز وقت خودرا صرف نكنند؟ دولتی كه درآمدش فقط بوسیله فروش نفتِ متعلق به همه ایرانیان است، چرا فقط بلد است كالاهای در اختیار خودرا گران بفروشد و برای كم كردن مصرف بنزین و جایگزینی آن حاضر نیست از همان پول نفت و درآمدهای خود قدمی به نفع تهرانی ها بردارد؟
كلا دولت چه طرحی برای جایگزینی سوخت های فسیلی در تهران داشته است تا كیفیت هوای تهران بهبود یابد؟ هیچ. دولت و دولتمردان و مسئولان شهری تهران اهل كار زیربنایی نیستند. آنها فقط شعار دادن بلندند.
منطقه چیتگر تهران
مسیر وزش باد بطور طبیعی در شهر تهران از غرب و شمال غربی به سمت جنوب شرقی است. در سال ۱۳۹۲ بر اساس طرحی قدیمی، پروژه راه اندازی دریاچه چیتگر یا دریاچه شهدای خلیج فارس به بهره برداری رسید. طرح هوشمندانه ای كه در ورودی و گلوگاه هوای تهران ساخته شد تا در بهبود كیفیت هوای پایتخت موثر باشد. اما عجیب آنكه پیش و بعد از راه اندازی این دریاچه آنقدر مجوز ساخت ساختمان های بلند مرتبه و برج های با طبقات بسیار داده شد كه عملا راه اندازی این دریاچه نه تنها تاثیری در بهبود كیفیت هوای تهران نداشت كه وجود این ساختمان ها موجب شد تا عملا جریان وزش طبیعی باد در تهران مختل شود. این منطقه ریه تهران است، چرا طرحی برای انتقال كارخانه ها از این منطقه اجرایی نمی شود؟ اصولا طرحی برای این انتقال دارند؟ زمانی كه دولتمردان و مسئولان این كارها را نكرده اند انتظار كدام كار فرهنگی را دارند كه مردم را مجاب به استفاده نكردن از خودروی شخصی كند؟
وقتی تهران را برای سواره ها توسعه داده اند، انتظار كدام كار فرهنگی را دارید؟
شهر رم در ایتالیا در زمینه فرهنگ پذیرش صنعت، الگوی بسیار مناسبی است. همه این شهر میراثی تاریخی است. بنا بر این هم این شهر صنعت را با عنایت به خاصیت های سنتی خود پذیرفت یا به عبارتی از سنت خود برای پذیرش صنعت كوتاه نیامد. بنا بر این ساختار شهر باقی ماند و صنعت خودرا همرنگ آن درآورد. از این جهت است كه خودروسازی فیات تولیداتش همخوان با خیابان ها و كوچه های این شهر شد و كوچه ها را برای عبور فیات ها عریض نكردند.
تهران اما تا توانست در مقابل صنعت خودروسازی كوتاه آمد. مدام خیابان ها عریض و عریض تر شدند تا جایی كه لزوم بزرگراه ها و اتوبان ها پیش آمد. بنا بر این هویت معمارانه تهران عوض شد و چه بسیار میراثی تاریخی كه برای همیشه مدفون شدند و از بین رفتند. این توسعه هم همانطور كه اشاره شد به سبب مهاجرپذیر بودن تهران ضرورتی انكارناپذیر داشت.
شهر رم در ایتالیا در زمینه فرهنگ پذیرش صنعت، الگوی بسیار مناسبی است. همه این شهر میراثی تاریخی است. بنا بر این هم این شهر صنعت را با عنایت به خاصیت های سنتی خود پذیرفت یا به عبارتی از سنت خود برای پذیرش صنعت كوتاه نیامدكوتاه آمدن مداوم تهران در مقابل صنعت خودروسازی سبب شده تا تهران بدل به شهری برای سواره ها شود. سیاست مسئولان شهری تهران فارغ از تعلقات جناحی شان نیز بر همین روند استوار بوده است. همه طرح ها برای بهبود وضعیت حمل و نقل هم به نفع خودرو ها بوده است و در روند اجرایی كردن این طرح ها درست برعكس استاندارد جهانی، بجای انتقال خودرو ها به زیرزمین مردم به زیرزمین رانده شده اند. طرح هایی كه در این سال ها نیز به بهره برداری رسیده اند همگی در این راستا بوده است. طرح میدان و چهارراه ولیعصر مثال بارزی از این طرح هاست. برای اجرای این طرح ها مطالعات دقیقی صورت نگرفته است و فقط برای امر تبلیغات و نمایش خواسته اند هرچه زودتر آنها را افتتاح كنند. بعنوان مثال یك نفر پیاده ای كه نوزادش را در كالسكه گذاشته، یا توانخواهان و كسانی كه برای عبور و مرور خود نیازمند ویلچر هستند، به هیچ عنوان نمی توانند از چهارراه ولیعصر عبور كنند. چگونه آنها از پله برقی استفاده كنند؟ بنا بر این باید حتما از وسیله نقلیه بهره ببرند. اصولا در كدام خیابان تهران یك نفر پیاده می توان به آسودگی از یك طرف به طرف دیگر برود؟
از یك طرف انتظار دارند مردم از وسیله نقلیه عمومی استفاده كنند و از جانب دیگر بجای توسعه صحیح سیستم حمل و نقل عمومی، بزرگراه ها و اتوبان ها را در تهران توسعه می دهند و با اینكار مردم را تشویق به استفاده از خودروی شخصی خود می كنند. كدام كار فرهنگی جوابگوست وقتی بجای توسعه مترو بزرگراه ها توسعه پیدا می كنند؟ سیستم توسعه غلط تهران، مردم را مجبور به استفاده مداوم از خودروی شخصی می كند.
آیا حمل و نقل عمومی پاسخگوست؟
همه انتظار دارند كه فرهنگ استفاده از حمل و نقل عمومی فراگیر شود كه البته انتظار به جایی است، اما برای فراگیر شدن این فرهنگ چه كرده ایم؟ سیستم حمل و نقل عمومی انسان شاداب را تحویل گرفته و «لش» پس می دهد. یك دلیل عمده برای خمودگی كاركنان ادارات در بامداد ها استفاده آنها از حمل و نقل عمومی برای رسیدن به محل كارشان است. آیا همه منتظران شیوع فرهنگ استفاده از حمل و نقل عمومی در ساعات پیك مصرف از آن بهره برده اند؟ كمبود خطوط مترو و عدم توسعه زیرساخت ها جهت راه اندازی خطوط اتوبوس پرسرعت، موجب شلوغی بیش از اندازه آنها شده است.
كوتاه آمدن مداوم تهران در مقابل صنعت خودروسازی سبب شده تا تهران بدل به شهری برای سواره ها شود. سیاست مسئولان شهری تهران فارغ از تعلقات جناحی شان نیز بر همین روند استوار بوده است. همه طرح ها برای بهبود وضعیت حمل و نقل هم به نفع خودرو ها بودهآیا می توان یك شانه تخم مرغ و حتی یك شیشه شیر را با استفاده از سیستم حمل و نقل عمومی سالم به منزل رساند؟ آیا می توان برای رفتن به جلسات رسمی و یا مهمانی ها كه نیاز به لباس مرتب دارد از این اتوبوس یا مترو استفاده كرد؟ آیا می توان با استفاده از اتوبوس یا مترو مثلا به خواستگاری رفت؟ كسی كه منزلش در شرق تهران است می تواند به آسودگی مثلا برای صله رحم یا دیدن والدینش با استفاده از سیستم حمل و نقل عمومی به اكباتان در غرب تهران بیاید؟ اساسا خیر. كدام كار فرهنگی می تواند به این طیف عظیم تهرانی ها بقبولاند كه از خودروی شخصی بجز موارد ضروری استفاده نكنند؟ بدین سبب شاید بتوان بافت امروز تهران و روش های توسعه آنرا یكی از دلیلهای كم رنگ شدن فرهنگ و سنت های باارزش نیز دانست.
بنابراین تعجبی ندارد كه آلودگی هوای تهران پایدار شود و این پایداری هم اساسا خواهد ماند و تهران قرار نیست روی خوش به خود ببیند. چونكه مسئولان حاضر نیستند بجز دعا برای وزش باد كار دیگری انجام دهند. تهران به چند مسئول دلسوز نیاز دارد كه طرح هایی زیربنایی برای رفع آلودگی مزمن هوا انجام دهند. كار فرهنگی و كار رسانه ای كردن باید به كمك كارهای زیربنایی بیاید وقتی كار زیربنایی نباشد انتظار هیچگونه تاثیرگذاری بوسیله فرهنگ و رسانه را نباید داشت. بدین سبب چاره ای نیست باید در این هوا ماند و به روز مرگ فكر كرد. همه تهرانی ها از مردم عادی گرفته تا مسئولان، از هنرمندان گرفته تا نویسندگان، روزنامه نگاران، ورزشكاران باید بپذیرند كه در حال مرگ تدریجی هستند. مردم عادی فقط باید به فكر بوده و پولی برای هزینه های كفن و دفن پس انداز كنند.
این پست جاوید شو را پسندیدید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب